Dünya Sağlık Örgütü, sofra tuzuna alternatif olarak potasyum tuzunu öneriyor
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), sodyum tüketimini azaltmak için potasyum tuzunun kullanımını önerdi.
Dünya Sağlık Örgütü, sofra tuzuna alternatif olarak potasyum tuzunu öneriyor
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), sodyum tüketimini azaltmak için potasyum tuzunun kullanımını önerdi.
Dünya Sağlık Örgütü, Sodyum Tüketimini Azaltmak İçin Potasyum Tuzunu Öneriyor
Sofra tuzu, beslenmemizde en yaygın kullanılan tuz türü olup yüzde 100 sodyum klorürden oluşur. Ancak aşırı sodyum tüketimi, yüksek tansiyona, damar hastalıklarına, böbrek fonksiyonlarında bozulmaya ve mide kanserine yol açabilir. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, her yıl 1,9 milyon insan aşırı tuz tüketimi nedeniyle hayatını kaybediyor.
WHO, günlük maksimum 2 gram sodyum alımını önerirken, bu da yaklaşık 5 gram tuza denk geliyor. Ancak 2019 verilerine göre küresel sodyum tüketimi, bu önerinin yaklaşık iki katı olan 4,3 gram seviyesinde. Belçika’da ise ortalama günlük tuz tüketimi 9,5 gram. Bunun en büyük nedeni, ekmeğin kahvaltı ve öğle yemeklerinde yaygın tüketilmesi. Örneğin, bir dilim ekmek yaklaşık 0,4 gram tuz içeriyor.
WHO’nun yeni kılavuzunda, geleneksel sofra tuzunun yerine potasyum tuzunun kullanılması öneriliyor. Ancak diyetisyen Michaël Sels, potasyum tuzunun herkes için ideal bir çözüm olmadığını vurguluyor.
"Yine de yemeklerinize tuz eklemenize gerek yok. Yemeklerimiz doğal olarak zaten tuz içeriyor."
Potasyum Tuzu Nedir ve Herkes İçin Güvenli mi?
Potasyum, sodyumun olumsuz etkilerini nötralize eden ve kan basıncını düşüren bir mineraldir. Potasyum tuzu, sofra tuzundaki sodyum klorürün bir kısmının potasyum klorür ile değiştirilmesiyle elde edilir. Örneğin, yüzde 70 potasyum tuzu ve yüzde 30 sodyum tuzu içeren karışımlar yaygın olarak bulunur.
Ancak potasyum tuzu herkes için güvenli değildir.
- Böbrek hastaları,
- Bazı diüretik (su atıcı) ilaçları kullananlar,
- İltihap giderici ilaçlar alan kişiler potasyum birikmesi riski taşıdığı için potasyum alımını sınırlamalıdır.
- Çocuklar ve hamile kadınlar için potasyum tuzunun yararlı olup olmadığına dair yeterli bilimsel kanıt bulunmamaktadır.
Bununla birlikte, potasyum tuzu zorunlu bir gereklilik değildir. Diyetisyen Michaël Sels, "Ortalama bir tüketici potasyum tuzunu yeterince tanımıyor ve birçok baharat karışımı ile bulyon küpü hala klasik tuz içeriyor" diyerek tüketicilere daha doğal alternatiflere yönelmelerini öneriyor.
Sodyumu Azaltmak İçin Alternatif Yöntemler
Tuz tüketimini azaltmak için basit ve etkili alternatifler bulunuyor:
- Taze otlar ve limon kabuğu rendesi ile lezzet katmak,
- Sebzeleri fırında pişirmek veya domates püresini tavada kızartmak gibi pişirme tekniklerini kullanmak,
- Daha az işlenmiş gıdalar tüketmek.
WHO’nun önerileri yalnızca bireysel tüketicilere değil, aynı zamanda gıda endüstrisine de yönelik. Çünkü tuz alımımızın yaklaşık yüzde 75’i ev dışında üretilen gıdalardan geliyor. Soslar, çorbalar, işlenmiş etler, peynirler ve ultra işlenmiş gıdalar, yüksek miktarda tuz içeriyor.
Tuz Alternatifleri ve Tuz İkameleri
Peki, diğer tuz türleri ve alternatifleri ne kadar sağlıklı?
- Deniz tuzu ve Himalaya tuzu, sodyum açısından zengindir ancak magnezyum, kalsiyum ve iyot gibi ek mineraller içerir.
- Soya sosu ve balık sosu, geleneksel tuza göre daha düşük sodyum içerir, ancak tuz tadını korumak için potasyum klorürle takviye edilmiştir.
- Miso ezmesi (fermente edilmiş soya ezmesi), yüksek sodyum içermesine rağmen, kan basıncını yükseltmediği belirtilmiştir. Bu durum, ürünün bileşimi ve fermantasyon süreciyle ilişkili olabilir.
- Kelp (kombu yosunu), düşük sodyumlu ve yüksek potasyum, iyot ve lif içeren bir alternatiftir. Ancak, kirli sularda yetişen yosunlar ağır metaller içerebilir.
- Besleyici maya gevreği, vegan mutfağında sıklıkla kullanılır ve Parmesan peyniri veya tuz yerine geçebilir.
Özetle, sodyum tüketimini azaltmak için birçok sağlıklı alternatif mevcut. Ancak uzmanlar, sadece tuzu değiştirmek yerine, beslenme alışkanlıklarının bütünsel olarak ele alınması gerektiğini vurguluyor.
Halil Uygun
