Fındık krizi Nutella'yı vurdu: Ferrero, Türkiye'den alımı durdurdu
Dünya fındık üretiminin yaklaşık yüzde 70'ini karşılayan Türkiye ile Nutella'nın üreticisi İtalyan devi Ferrero arasında yaşanan fiyat krizi, küresel tedarik zincirini sarstı. Türkiye'deki fındık fiyatlarının ton başına 18 bin dolara yükselmesi üzerine Ferrero'nun Türkiye'den alımı geçici olarak durdurduğu ve tedarikini Şili ile ABD'ye kaydırdığı bildirildi.
Fındık krizi Nutella'yı vurdu: Ferrero, Türkiye'den alımı durdurdu
Dünya fındık üretiminin yaklaşık yüzde 70'ini karşılayan Türkiye ile Nutella'nın üreticisi İtalyan devi Ferrero arasında yaşanan fiyat krizi, küresel tedarik zincirini sarstı. Türkiye'deki fındık fiyatlarının ton başına 18 bin dolara yükselmesi üzerine Ferrero'nun Türkiye'den alımı geçici olarak durdurduğu ve tedarikini Şili ile ABD'ye kaydırdığı bildirildi.
Financial Times'ın haberine göre, dünya fındık üretiminin dörtte birini tüketen Ferrero, fiyat artışı karşısında Türk tüccarlarla anlaşma sağlayamayınca alımları askıya aldı. Türk tüccarlar ise Ferrero'nun stoklarının eriyeceği ve eninde sonunda piyasaya dönmek zorunda kalacağı beklentisiyle fındık stoklamaya başladı.
Fiyatlar İkiye Katlandı, Üretim Yarıya Düştü
Türkiye'de nisan ayında yaşanan geç don, ardından gelen kuraklık ve kahverengi kokarca istilası, fındık rekoltesinde tarihi bir düşüşe yol açtı. Haziran ayında tonu 9 bin dolar olan iç fındık fiyatı, ekim sonu itibarıyla 18 bin dolara yükseldi.
Normal şartlarda 600-700 bin ton arasında gerçekleşen yıllık üretimin, bu yıl 500 bin tonun altına inmesi, hatta bazı tahminlere göre 300 bin tona kadar gerilemesi bekleniyor. Fiskobirlik Ulubey Şube Başkanı Cemil Temiz, resmi tahminlerin 450 bin ton olduğunu, ancak gerçek rekoltenin 300 bini geçmeyeceğini ifade etti.
Türkiye'de Fındık Üretim ve Fiyat Karşılaştırması
Aşağıdaki tablo, bu yıl yaşanan krizin boyutunu özetlemektedir:
|
Gösterge |
Normal Seviye |
2025 Beklentisi/Durumu |
|
Yıllık Üretim |
600-700 bin ton |
500 bin ton altı (300 bin ton riski) |
|
İç Fındık Fiyatı (Ton) |
9.000 Dolar (Haziran) |
18.000 Dolar (Ekim) |
|
Ferrero'nun Konumu |
Aktif alıcı |
Alımları durdurdu, stok ve alternatif tedarikçileri kullanıyor |
Tedarik Zinciri Yeniden Şekilleniyor
Ferrero Fındık Genel Müdürü Marco Botta, yaşanan iklimsel sorunlar nedeniyle Türkiye'den alım yapılamadığını, ancak son 20 yıldır Şili ve ABD'de yaptıkları yatırımlar sayesinde bu ülkelerden tedarik sağlayabildiklerini açıkladı. Her iki ülkenin de toplamda yıllık yaklaşık 100 bin tonluk bir üretim kapasitesine ulaştığı belirtiliyor.
Botta, Türkiye'ye olan "uzun vadeli bağlılıklarını" sürdürdüklerini vurgulasa da, bu hamlenin Türkiye için pazar kaybı riski taşıdığına dikkat çekiliyor. Türkiye'nin önde gelen ihracatçılarından Poyraz Fındık'ın İhracat Direktörü Fırat Bakıcı, "Şili agresif biçimde büyüyor; 5-10 yıl içinde 200 bin tona ulaşabilirler" diyerek endişelerini dile getirdi.
Krizin Perde Arkası: İklim ve Zararlılar
Uzmanlar, bu yıl yaşanan krizin arkasında iklim değişikliğinin yattığını belirtiyor. Yağış düzensizlikler, ani don olayları ve aşırı sıcaklıklar, fındık üretimini doğrudan etkilerken, bir yandan da "kahverengi kokarca" gibi yeni zararlı türlerin yayılmasına zemin hazırlıyor.
İklim değişikliğinin bir başka sonucu da, fındığın geleneksel yetişme bölgelerinin değişmeye başlaması. Araştırmalar, fındık üretim alanlarının daha yüksek rakımlara ve Batı Karadeniz'e doğru kayabileceğini öngörüyor.
Tüketiciye Yansıma ve Gelecek Öngörüleri
Ferrero, fındık fiyatlarındaki artışın Nutella gibi ürünlerin perakende fiyatlarına yansıyıp yansımayacağı konusunda şimdilik net bir açıklama yapmaktan kaçınıyor. Ancak sektör analistleri, dünyanın en büyük fındık alıcısı olan Ferrero'nun maliyetlerdeki bu şok dalgasını uzun süre içselleştiremeyeceği ve fiyat artışlarının kaçınılmaz olduğu görüşünde.
Türk fındığı, küresel çikolata ve şekerleme endüstrisi için vazgeçilmez bir hammadde olma özelliğini korurken, yaşanan bu kriz, Türkiye'nin markalaşma ve katma değerli üretim stratejilerini acilen gözden geçirmesi gerektiğini bir kez daha gözler önüne serdi.
Halil Uygun
