Hollanda Danıştay’dan ezan yasağına ret: “Ayrımcı ve Orantısız”
Hollanda’da SGP ve Ja21 partilerinin camilerde ezanın hoparlörle okunmasını yasaklamayı öngören yasa teklifi, Danıştay (Raad van State) tarafından “ayrımcı” ve “gereksiz kısıtlayıcı” bulundu.
Hollanda Danıştay’dan ezan yasağına ret: “Ayrımcı ve Orantısız”
SGP ve Ja21’in yasa teklifi İslam’ı hedef aldığı gerekçesiyle sert şekilde eleştirildi
Hollanda’da SGP ve Ja21 partilerinin camilerde ezanın hoparlörle okunmasını yasaklamayı öngören yasa teklifi, Danıştay (Raad van State) tarafından “ayrımcı” ve “gereksiz kısıtlayıcı” bulundu. Yüksek mahkeme, teklifin pratikte yalnızca İslam’ı hedef aldığını ve dini özgürlükleri “anlamsızlaştıracak ölçüde” ihlal ettiğini belirterek, Temsilciler Meclisi’ne teklifi işleme almama tavsiyesinde bulundu.
“Rahatsızlık ve güvensizlik” gerekçesi geçerli sayılmadı
Ja21 milletvekili Joost Eerdmans ve SGP’li André Flach tarafından sunulan teklif, camilerde hoparlör kullanımını tamamen yasaklamayı öngörüyordu. Ezan sesinin “rahatsızlık, yabancılaşma ve güvensizlik” oluşturduğunu savunan ikili, özellikle “Allahuekber” ifadesini örnek gösterdi. Ancak Danıştay, gerekçeleri “yetersiz” buldu ve mevcut düzenlemelerin belediyelere zaten ses seviyesi ve süre konusunda yeterli yetki verdiğini belirtti.
Danıştay: “Tek dini hedefliyor, anayasal eşitliğe aykırı”
Danıştay görüşünde şu değerlendirmeler yer aldı:
- Genel yasak orantısız: Belediyeler halihazırda dini çağrıların ses ve süre sınırlarını belirleyebiliyor; bu nedenle ulusal düzeyde yasak “aşırı müdahale” olarak görüldü.
- Ayrımcı etki açık: Teklif teoride tüm dinleri kapsıyor gibi görünse de pratikte yalnızca camileri etkiliyor.
- Dini özgürlük anlamını kaybeder: “Ezan hoparlörsüz gerçekleştirilemeyen bir dini ritüeldir. Genel yasak, uygulamayı fiilen imkânsız hale getiriyor.”
- Araştırma beklenmeli: Devam eden hükümet araştırmasının sonuçları beklenmeden adım atılmasının “erken” olduğu belirtildi.
Siyaset bölündü: Sağ ısrarcı, muhalefet karşı
SGP ve Ja21, eleştirilere rağmen teklifi savunmayı sürdürdü. Eerdmans, “Halktan gelen rahatsızlık verilerini görmezden gelemeyiz” dedi. Muhalefetteki GroenLinks–PvdA ve D66 ise Danıştay kararını memnuniyetle karşıladı. D66 sözcüsü, “Dini özgürlükler popülizme kurban edilemez” ifadelerini kullandı.
Ezan araştırmasının sonuçları 2026’da açıklanacak
Koalisyon hükümeti (PVV–VVD–NSC–BBB), ocak ayında ezan uygulamalarına dair kapsamlı bir çalışma başlatmıştı. Araştırma, ülkedeki yaklaşık 200 camideki ezan pratiklerini, belediye şikayet sayılarını ve yerel yönetim–cami diyaloğunu inceliyor. Sonuçların 2026 başında Meclis’e sunulması bekleniyor.
Tartışma büyüyor: Şikayetler arttı, toplum kutuplaşıyor
Resmî verilere göre, 2023’ten bu yana ezanla ilgili şikayetlerde yüzde 15 artış yaşandı. İslam örgütleri ezanı “barışçıl bir çağrı” olarak tanımlarken, sağ partiler kamusal alanın “seküler kalması gerektiğini” savunuyor. Danıştay’ın son kararı, Hollanda’da çokkültürlülük ve dini özgürlük politikalarının önümüzdeki dönemde daha da tartışılacağını gösteriyor.
Halil Uygun
