Çocuklarda ilaç kullanımı azalıyor, ancak DEHB ilaçları ve Antidepresanlarda artış var
CM Sağlık Fonu’nun 2013-2023 verilerine göre, 18 yaş altı bireylerin genel ilaç kullanımı azaldı. Buna rağmen, DEHB ilaçları, antidepresanlar ve antiasitler gibi bazı ilaçların kullanımı çocuk ve ergenler arasında artış gösteriyor. Uzmanlar, özellikle psikolojik desteğin önemine ve gereksiz ilaç kullanımının önlenmesi gerektiğine dikkat çekiyor.
Çocuklarda ilaç kullanımı azalıyor, ancak DEHB ilaçları ve Antidepresanlarda artış var
CM Sağlık Fonu’nun 2013-2023 verilerine göre, 18 yaş altı bireylerin genel ilaç kullanımı azaldı. Buna rağmen, DEHB ilaçları, antidepresanlar ve antiasitler gibi bazı ilaçların kullanımı çocuk ve ergenler arasında artış gösteriyor. Uzmanlar, özellikle psikolojik desteğin önemine ve gereksiz ilaç kullanımının önlenmesi gerektiğine dikkat çekiyor.
Genel Eğilim: İlaç Kullanımı Azalıyor
CM Sağlık Fonu’nun 2013-2023 yıllarına ait verilerine göre, 0-18 yaş arasındaki üyeler arasında ilaç kullanımı genel olarak düştü. 2023’te, CM üyesi gençlerin yüzde 57’sine en az bir ilaç için geri ödeme yapılırken, bu oran 2013’te yüzde 62 idi. İlaçlar için yapılan sağlık sigortası harcamaları da aynı dönemde yüzde 8 oranında azaldı.
En Büyük Düşüş Antibiyotiklerde
- Özellikle amoksisilin ve klavulanik asitli amoksisilin gibi solunum yolu enfeksiyonlarında sık kullanılan antibiyotikler, 10 yıl içinde sırasıyla yüzde 16 ve yüzde 45 oranında daha az hasta tarafından kullanıldı.
- Buna karşılık, cilt enfeksiyonlarına karşı kullanılan flucloxacillin adlı antibiyotiğin kullanımında yüzde 66’lık bir artış görüldü.
- CM Başkanı Luc Van Gorp, “Belçika’da antibiyotik kullanımı Avrupa ortalamasından hâlâ yüksek. Antibiyotik direnci riskleri konusunda farkındalığın artırılması gerekiyor,” şeklinde uyardı.
Antibiyotik Direnci Nedir?
Antibiyotiklerin aşırı veya yanlış kullanımı sonucunda bakteriler bu ilaçlara direnç geliştirebilir. Bu durumda, enfeksiyonlarla mücadele için etkili olan ilk basamak antibiyotikler yetersiz kalır ve hastalar, daha güçlü ancak yan etkileri daha fazla olan ikinci basamak ilaçlara yönelmek zorunda kalır. Bu da çoklu direnç geliştirme riskini artırır.
DEHB İlaçları ve Antidepresanlar Yükselişte
Genel düşüşe rağmen bazı ilaç kategorilerinde dikkat çekici bir artış gözleniyor:
- DEHB ilaçları: 2013-2023 arasında yüzde 31,5’lik bir artış.
- Antidepresanlar: Aynı dönemde yüzde 43 oranında artış gözlemlendi, bu da 2023’te ergenlerin yüzde 1,6’sının antidepresan kullandığı anlamına geliyor.
CM Başkanı Luc Van Gorp, “DEHB ve depresyon gibi sorunlarda ilaçtan önce psikolojik danışmanlığın önemli olduğunu vurguluyoruz. Yine de ilaca başvuranların çoğuna psikoterapi eşlik etmiyor. Gereksiz ilaç kullanımını önlemek için psikolojik yardıma erişimi artırmalıyız,” diyor.
Antiasit Kullanımında Artış
- Ergenlerde antiasit (proton pompası inhibitörleri, PPI) kullanımı 2013’te yüzde 2,8 iken, 2023’te yüzde 3,9 oldu.
- PPI’lerin uzun süreli kullanımında böbrek ve kemik sistemi üzerinde olumsuz etkiler görülebileceğine dair kanıtlar mevcut.
- Özellikle 1 yaş altındaki bebeklerde PPI reçetesinin onaylanmış bir kullanımı olmamasına rağmen, 2023 yılında bebeklerin yüzde 3,1’ine bu ilaçlar reçete edildi (2013’te bu oran yüzde 2,7 idi).
- Van Gorp, “NIHDI’nin maksimum antiasit kotası uygulamasıyla, aşırı tüketimi önlemeyi umuyoruz,” şeklinde açıklama yaptı.
Doğum Kontrolünde Değişen Eğilim
- Oral kontraseptif (doğum kontrol hapı) kullanan ergenlerin oranı 2013’e kıyasla yüzde 16 düştü.
- Buna karşılık, hormonal spiral taktıran 18 yaş altı kadın sayısında belirgin bir yükseliş görüldü: 10 yılda 52 kullanıcıdan 483 kullanıcıya çıkıldı.
Ruh Sağlığına Odaklanma ÇAğrısı
Van Gorp, “1 Şubat 2024’ten bu yana 24 yaş altı gençler birinci basamak psikolojik yardıma daha düşük ücretle erişebiliyor. Ancak mevcut bütçe tüm ihtiyaçları karşılamaya yetmiyor. Politikalarda ruh sağlığı hizmetlerinin kapasitesi mutlaka güçlendirilmeli,” diyerek, hem gençlerin psikolojik sorunlarına hem de gereksiz ilaç kullanımının önlenmesine vurgu yaptı.
Halil Uygun
