1 Şubat ve 1 Ocak’ta neler değişti?
Şubat ayıyla birlikte Belçika’da tren, otobüs ve metro biletlerine zam gelirken, PFAS kirliliği nedeniyle toprak incelemeleri için yeni sübvansiyon uygulamaları devreye giriyor. 1 Ocak 2025’ten itibaren ise hem çalışanları hem de emeklileri ilgilendiren çeşitli düzenlemeler, maaş artışları, emeklilik koşulları ve şirket arabalarının vergilendirilmesi gibi yürürlüğe girdi.
1 Şubat ve 1 Ocak’ta neler değişti?
Toplu taşıma zamlarından PFAS desteğine, maaş artışlarından emeklilik reformuna
Şubat ayıyla birlikte Belçika’da tren, otobüs ve metro biletlerine zam gelirken, PFAS kirliliği nedeniyle toprak incelemeleri için yeni sübvansiyon uygulamaları devreye giriyor. 1 Ocak 2025’ten itibaren ise hem çalışanları hem de emeklileri ilgilendiren çeşitli düzenlemeler, maaş artışları, emeklilik koşulları ve şirket arabalarının vergilendirilmesi gibi yürürlüğe girdi.
1 Şubat Değişiklikleri
NMBS, MIVB ve TEC Tarifelerini Artırıyor
- NMBS (Demiryolu Şirketi): Bilet fiyatlarına çoğu durumda yaklaşık yüzde 2,91 zam yapılıyor. Tren aboneliklerinde ise yüzde 3,03 artış söz konusu. Şirket, bu düzenlemenin “tüketici fiyat endeksinin gelişimine” dayandığını belirtiyor.
- MIVB (Brüksel): Çoğu tarifede yaklaşık yüzde 5’lik bir artış var. Tek seferlik bilet fiyatı 2,30 avroya, aylık abonelik 55 avroya ve yıllık abonelik 550 avroya yükseldi. MIVB, Eylül’de de benzer bir artış yapmış, ancak ondan önceki 10 yıl boyunca fiyatlar değişmemişti.
- TEC (Valon Bölgesi): Çoğu tarife yüzde 3,74 oranında endeksleniyor.
- De Lijn (Flaman Bölgesi): Şubat ayında herhangi bir fiyat artışı söz konusu değil.
Muko İlacı 2-5 Yaş Arası Çocuklar İçin de Geri Ödenecek
“Mucoviscidose” (muko veya kistik fibroz) tedavisinde kullanılan Kaftrio adlı ilaç, 1 Şubat’tan itibaren 2-5 yaş arası ve tıbbi kriterleri karşılayan çocuklar için de tamamen geri ödemeye tabi olacak.
- Beş yaş üzeri hastalar zaten geri ödeme kapsamındaydı.
- Yaklaşık 70 çocuğu ilgilendiren bu uygulamada, ilacın granül formu kullanılacak.
- Mucoviscidose hayatı tehdit eden, kalıtsal ve henüz tedavisi bulunmayan bir hastalık. Tahminen 1.380 Belçikalı bu hastalıkla yaşıyor.
Yangın Köpüğü Kaynaklı PFAS Kirliliğine Yönelik Toprak İncelemesi Desteği
1 Şubat’tan itibaren Flaman Hükümeti, yangın köpüğü nedeniyle oluşan PFAS kirliliği için tanımlayıcı toprak incelemeleri (beschrijvend bodemonderzoek) konusunda finansal destek verecek. Bu destek; belediyeleri, itfaiye bölgelerini, işletmeleri ve bireysel vatandaşları kapsıyor.
- Belediyeler ve itfaiye bölgeleri: Maliyetlerin yüzde 50’sini (en fazla 300.000 avro) geri alabilecek.
- Şirketler: Harcamalarının yüzde 35’ini (en fazla 300.000 avro) geri alabilecek.
- Vatandaşlar: Maliyetin yüzde 95’i karşılanacak; vatandaşın payı en fazla 500 avro olacak. Toplamda 300.000 avroya kadar destek verilecek.
- 21 Eylül 2021’den itibaren geriye dönük geçerli.
OVAM, yangın ya da itfaiye tatbikatı sonrasında toprak incelemesi yaptırmanın yasal zorunluluk olduğuna dikkat çekiyor.
1 Ocak 2025 Değişiklikleri
Çalışanlar İçin Yeni Kurallar
- Maaşların Endekslenmesi: Ocak ayı itibarıyla bediye (PC 200), yiyecek-içecek (Horeca, PC 302), gıda endüstrisi (PC 118 ve 220) ve nakliye-lojistik (PC 140.03) gibi pek çok sektörde maaşlar endekslendi. Şubat ayında ödeneklerin de yaklaşık yüzde 2 artması bekleniyor.
- Aktarılamayan Tatil Günleri Kullanımı: 2024’te hastalık, doğum izni, babalık izni, evlat edinme veya koruyucu aile izni gibi nedenlerle kullanılamayan tatil günleri, 2025’ten itibaren gelecek yıla aktarılabilecek.
- Doğum İzninin Ödenmesi: Geboorteverlof (doğum izni) ödemesi artık iznin sonunda toplu olarak değil, aylık yapılacak.
- Evlat Edinme ve Koruyucu Aile İzni (pleegouderverlof) Genişletildi: İzin süresine ek olarak, ebeveynlerin aralarında paylaşabileceği ek süre 1 Ocak’tan itibaren 4 haftaya çıkarıldı.
- Geçici İşsizlikte Dijital Kart (eC3.2): Tüm çalışanlar artık elektronik kontrol kartı kullanmak zorunda.
Emeklilik Düzenlemeleri
- Yüksek Yasal Emeklilik Yaşı: 1 Ocak 1960 sonrası doğumlular için yasal emeklilik yaşı 66 oldu. Bu durum landingsbanen (kısmi çalışma) planlarını da etkiliyor.
- Asgari Emeklilikte Katı Koşullar: İşçiler için “Gewaarborgd Minimumpensioen” başvurularında etkin çalışma koşulu aranacak.
- Emeklilik Bonusu (Pensioenbonus): Erken emeklilik hakkı kazandıktan sonra çalışmaya devam edenler, en fazla 3 yıl boyunca bonus biriktirebilecek. Vergiden muaf olan bu bonus 1 Temmuz 2024 sonrası birikmeye başlayacak ve en erken emeklilik tarihi 1 Ocak 2025 olmalı.
- Ek Emeklilikte Garantili Getiri Oranı: Ek emeklilik (aanvullende pensioenen) kapsamında garantili getiri oranı yüzde 1,75’ten yüzde 2,50’ye çıkarıldı.
Fiyat Artışları
- Hizmet Çekleri (Dienstencheques): Flaman bölgesinde fiyat 9 avrodan 10 avroya yükseldi. Her bir çek için 1,80 avroluk vergi indirimi de kaldırıldığı için çek başına 2,80 avro ek maliyet söz konusu.
- Çocuk Bakımı: Gelire göre belirlenen çocuk bakım ücretleri yüzde 3,6 endekslendi.
- Tren Biletleri: 1 Şubat’tan itibaren endekslenecek; ayrıca ileride “yaşlı (senioren-)” ve “gençlik (jongeren-)” biletlerinin kaldırılması gündemde.
- Elektrik: Aileler, Elia (şebeke yöneticisi) tarifelerinin artması nedeniyle yılda ortalama 40 avro fazla ödeyecek.
- Hastaneler: Doktorların hastanelerde talep edebileceği ek ücretlerin (ereloonsupplement) ve oda ücretlerinin yükselmesi bekleniyor.
Diğer Değişiklikler (Varia)
- Şirket Arabaları: Benzinli/dizel şirket araçlarının vergi indirimi 2025’te yüzde 75’e düşecek. Elektrikli araçlar, 1 Ocak 2027’den önce sipariş edildiği takdirde yüzde 100 vergi indirimi almaya devam edecek.
- Zincir Sorumluluğu (Ketenaansprakelijkheid): 1 Ocak 2025 itibarıyla müteahhitler, alt yüklenicilerinin üçüncü ülke vatandaşı personel çalıştırmasına dair belgeleri talep etmek zorunda. İhlal tespit edilirse, ana yüklenici de sorumlu tutulabilecek.
- Kapanış Tazminatı (Sluitingsvergoeding): Ticari veya endüstriyel niteliği olmayan işletmelerin çalışanları da artık Sluitingsfonds’tan faydalanabilecek.
- Şirketlerde İhbarcılar (Klokkenluiders): 50’den fazla çalışanı olan şirketler, ihbar ve takip prosedürünü uygulamak zorunda. Denetim, yıllık personel sayımına göre yapılacak.
Halil Uygun