Belçika’da malullük ödeneği skandalı: Denetimlerde her 4 kişiden 1’inin haksız ödeme aldığı ortaya çıktı
Sağlık Bakanı Vandenbroucke yeni kontrol dalgası başlattı, 500 bin kişi mercek altında
Belçika’da malullük ödeneği skandalı: Denetimlerde her 4 kişiden 1’inin haksız ödeme aldığı ortaya çıktı
Sağlık Bakanı Vandenbroucke yeni kontrol dalgası başlattı, 500 bin kişi mercek altında
Belçika’da Sosyal Güvenlik Kurumu (RIZIV) tarafından yapılan denetimler, sakatlık ödeneği (malullük ödeneği) sisteminde ciddi bir suistimal olduğunu ortaya çıkardı. Yapılan incelemelere göre, emekliliğe kadar sakatlık ödeneği alan her dört kişiden biri aslında bu yardıma hak kazanmıyor. Sağlık Bakanı Frank Vandenbroucke (Vooruit), yeni kontrol dalgalarının başlatıldığını ve 500 binden fazla kişinin yeniden gözden geçirileceğini duyurdu.
Denetimlerde Şaşırtıcı Tablo
RIZIV’in 2024 sonunda 1.840 uzun süreli hasta üzerinde yaptığı örnek incelemeler, sakatlık ödeneği sisteminde büyük bir boşluk olduğunu gözler önüne serdi. Denetimler farklı hasta gruplarına odaklandı:
- Ciddi Hastalığı Olanlar (Demans, felç, ileri evre kanser): Bu grupta neredeyse hiçbir haksız ödeme tespit edilmedi.
- Otomatik Hak Kazanılmayan Durumlar (örneğin psikolojik rahatsızlıklar, bel rahatsızlıkları): Bu grupta tablo çarpıcıydı. Vakaların yalnızca yüzde 17’sinde sakatlık tanısı aynen devam etti. Yarısından fazlasında sürenin kısaltıldığı, yüzde 25’inde ise ödeneğin tamamen kesildiği belirlendi.
Bakan Vandenbroucke: “Bu Kadar Kişinin Emekliliğe Kadar Çalışamaz İlan Edilmesi Kabul Edilemez”
Sağlık Bakanı Frank Vandenbroucke, denetim sonuçlarını “endişe verici” olarak nitelendirdi. Bakan, “Son 15 yılda emekliliğe kadar çalışamaz durumda ilan edilenlerin sayısı olağanüstü derecede arttı. Bu kadar çok insanın ömür boyu iş gücü dışına itilmesi tamamen kabul edilemez” ifadelerini kullandı.
Vandenbroucke ayrıca, mevcut sistemin zafiyetini şu sözlerle eleştirdi: “Bir kişi bir kez sakat olarak tanımlandığında, emekliliğe kadar bir daha doktor kontrolünden geçmesi gerekmiyor. Bu kabul edilemez bir durum. Yıllık yeniden değerlendirme sistemi getireceğiz.”
Yeni Kurallar ve Sıkı Kontroller
Bakanlığın açıkladığı yeni plana göre:
- 1 yıldan uzun süredir sakatlık ödeneği alan herkes, yardımı sürdürebilmek için yıllık yeniden başvuru yapmak zorunda kalacak.
- 2024’ten itibaren ödenek, hastalığın türüne bağlı olarak en fazla 1, 3 veya 5 yıl için verilebiliyor.
- Yalnızca demans, felç, ileri evre kanser gibi çok ağır hastalıklarda kalıcı sakatlık tanısı mümkün olacak.
- Denetimlerde gençler de kapsama alındı; 20’li ve 30’lu yaşlarda olup psikolojik sorunlar nedeniyle iki yıldır evde kalan gençlerin dörtte birinin ödeneği kesildi.
Vatandaşlar Ne Diyor?
Denetimlerin genişletileceği haberleri toplumda farklı tepkilere yol açtı.
- Bir işveren örgütü temsilcisi: “Bu sistemin suistimal edilmesi, gerçek hastalara da zarar veriyor. Denetimlerin sıkılaştırılması şart.”
- Bir sendika yetkilisi: “Sistem kötüye kullanılıyor olabilir, ama gerçekten hasta olan binlerce insanın da hayatı bu ödeneklere bağlı. Gereksiz bürokrasi oluşturulmamalı.”
- Uzun süredir ödenek alan bir vatandaş: “Psikolojik sorunlarım var, iş bulmak kolay değil. Her yıl yeniden başvurmak zorunda olmak stresimizi daha da artıracak.”
Yeni Kontrol Dalgası Başlıyor
Bakan Vandenbroucke, Haziran 2025’te ilk kontrol turunun başlatıldığını, ikinci büyük dalganın ise Kasım 2025’te devreye gireceğini açıkladı. Hükümet, sistemdeki “suistimal havuzunun” giderek küçülmesini hedefliyor. Bakan, “Emekliliğe kadar çalışamaz durumda ilan edilenlerin havuzuna yeni girişleri zaten kapattık. Bu grubun giderek azalmasını umuyoruz” dedi.
Belçika’da sakatlık ödeneği sistemi ciddi bir reform sürecine girmiş durumda. Hem suistimallerin önlenmesi hem de gerçekten ihtiyaç sahiplerinin korunması önümüzdeki yıllarda siyasi tartışmaların merkezinde olacak.
Halil Uygun
