Portekiz’de burka ve nikap kamu alanlarında yasaklandı: Özgürlük mü, ayrımcılık mı?
Radikal sağ Chega partisinin önerisiyle kabul edilen yasa, yüzü tamamen örten kıyafetlerin kamuya açık alanlarda giyilmesini yasaklıyor. Yasaya göre ihlal edenlere 200 ila 4.000 Euro arası para cezası, başkalarını zorlayanlara ise 3 yıla kadar hapis cezası uygulanabilecek. Cumhurbaşkanı’nın onayı bekleniyor.
Portekiz’de burka ve nikap kamu alanlarında yasaklandı: Özgürlük mü, ayrımcılık mı?
Radikal sağ Chega partisinin önerisiyle kabul edilen yasa, yüzü tamamen örten kıyafetlerin kamuya açık alanlarda giyilmesini yasaklıyor. Yasaya göre ihlal edenlere 200 ila 4.000 Euro arası para cezası, başkalarını zorlayanlara ise 3 yıla kadar hapis cezası uygulanabilecek. Cumhurbaşkanı’nın onayı bekleniyor.
Portekiz parlamentosu, kamuya açık alanlarda yüzü tamamen kapatan burka ve nikap gibi kıyafetlerin giyilmesini yasaklayan tartışmalı yasayı onayladı. Aşırı sağcı Chega partisinin girişimiyle gündeme gelen yasa, kadın özgürlüğü ile dinî özgürlük arasındaki sınır tartışmasını yeniden alevlendirdi.
Kamu Alanlarında Yüz Örtüsüne Yasak
Yeni yasa, “cinsiyet veya dini sebeplerle yüzü tamamen gizleyen” tüm kıyafetleri kapsıyor. Yasa, kamu binaları, sokaklar, parklar, ulaşım araçları gibi halka açık tüm alanlarda geçerli olacak. Ancak uçaklar, diplomatik binalar ve ibadethaneler yasağın dışında bırakıldı. İhlal edenler için 200 ila 4.000 Euro arası para cezası, başkalarını bu tür giysileri giymeye zorlayanlar içinse 3 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor.
Parlamentoda Derin Ayrışma
Yasa tasarısı, mecliste yoğun tartışmalar arasında kabul edildi.
Aşırı sağcı Chega Partisi ile birlikte merkez sağ partiler PSD, Iniciativa Liberal ve CDS-PP, yasağı “kadın özgürlüğü, eşitlik ve insan onuru” gerekçesiyle destekledi. Chega lideri André Ventura, “Kadınların yüzlerini örtmeye zorlanması çağ dışı bir uygulamadır. Bu yasa, özgürlüklerin korunması için gereklidir” ifadelerini kullandı.
Buna karşılık sol partiler — Sosyalist Parti (PS), Bloco de Esquerda, Livre ve Komünist Parti (PCP) — yasanın temel hakları ihlal ettiğini savundu. Sosyalist vekil Pedro Delgado Alves, “Bu yasa, dini özgürlükleri hedef alıyor. Kadınların örtünmeye zorlanması kadar, örtünme özgürlüğünün engellenmesi de yanlıştır” dedi.
Cumhurbaşkanı’ndan Beklenen Hamle
Yasa, yürürlüğe girebilmesi için Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa’nın onayını bekliyor. Cumhurbaşkanı, yasayı imzalayabilir, veto edebilir ya da Anayasa Mahkemesi’ne göndererek anayasaya uygunluk denetimi isteyebilir. Portekiz’de birçok hukukçu, yasanın “dini özgürlük ve ifade hakkı”yla çelişip çelişmediği konusunun Anayasa Mahkemesi’ne taşınabileceğini belirtiyor.
Avrupa’da Genişleyen Yasak Halkası
Cumhurbaşkanı yasayı onaylarsa, Portekiz; Fransa, Belçika, Hollanda, Avusturya ve Danimarka gibi ülkelerin ardından kamusal alanda yüz örtüsü yasağı getiren altıncı Avrupa ülkesi olacak. AB genelinde laiklik ve tarafsızlık ilkeleri çerçevesinde benzer yasalar uygulanırken, bu tür düzenlemeler sıklıkla dini ayrımcılık ve kadın hakları bağlamında eleştiriliyor.
Portekiz’de Az Sayıda Kadın Etkilenecek
Portekiz’de burka veya nikap giyen kadın sayısının oldukça az olduğu belirtiliyor. Ancak yasa, ülkede dini semboller ve göçmen topluluklar konusundaki hassas tartışmaları yeniden gündeme taşıdı. Sosyologlar, “Bu yasa sembolik bir mesaj taşıyor; gerçek etkisi sınırlı, ancak toplumsal kutuplaşmayı derinleştirme potansiyeli yüksek” değerlendirmesinde bulundu.
Halil Uygun
