Booking.com’a karşı 10 binden fazla otelden toplu dava: “20 yıl boyunca haksız şartlarla sömürüldük”
Avrupa genelinde 10 bini aşkın otel, Booking.com’a karşı tarihî bir toplu dava açtı. Oteller, 2004–2024 yılları arasında dayatılan "en düşük fiyat zorunluluğu" nedeniyle maddi zarara uğradıklarını belirterek geriye dönük tazminat talep ediyor. Dava, dijital turizm sektöründe emsal oluşturabilecek nitelikte
Booking.com’a karşı 10 binden fazla otelden toplu dava: “20 yıl boyunca haksız şartlarla sömürüldük”
Avrupa genelinde 10 bini aşkın otel, Booking.com’a karşı tarihî bir toplu dava açtı. Oteller, 2004–2024 yılları arasında dayatılan "en düşük fiyat zorunluluğu" nedeniyle maddi zarara uğradıklarını belirterek geriye dönük tazminat talep ediyor. Dava, dijital turizm sektöründe emsal oluşturabilecek nitelikte.
Fiyat Eşitliği Dayatması Yargıya Taşındı
Avrupa’nın önde gelen otelleri, seyahat platformu Booking.com’un yıllarca uyguladığı “fiyat eşitliği” (rate parity) şartını yargıya taşıdı. Oteller, bu şart kapsamında kendi internet sitelerinde Booking.com’dan daha düşük fiyat veremedikleri için kâr marjlarının düştüğünü, rekabet güçlerinin zayıfladığını öne sürüyor. Booking.com’un bu uygulaması, 2023 yılının Eylül ayında Avrupa Adalet Divanı tarafından yasa dışı bulundu. Mahkeme, Booking’in piyasada rekabetçi kalabilmesi için otellere bu tür sınırlamalar getirmesine gerek olmadığını belirtti.
2004–2024 Dönemi İçin Geriye Dönük Tazminat Talebi
Avrupa Otel ve Restoranlar Birliği HOTREC öncülüğünde açılan dava kapsamında oteller, Booking.com’un bu uygulamayla haksız komisyonlar aldığını ve yıllar boyunca milyonlarca euroluk zarar verdiklerini savunuyor. HOTREC Başkanı Alexandros Vassilikos, yaptığı açıklamada, “Avrupalı otelciler uzun yıllar adil olmayan koşullarda çalışmak zorunda bırakıldı. Bu dava, sektörümüzün maruz kaldığı adaletsizliğe karşı güçlü bir birlik mesajıdır” dedi. Şu ana kadar davaya katılan otel sayısı 10.000’i geçti. Katılımın artarak devam etmesi bekleniyor.
Avrupa Dijital Pazarlar Yasası (DMA) Süreci Hızlandırdı
2023 yılında yürürlüğe giren Avrupa Dijital Pazarlar Yasası (DMA), büyük teknoloji şirketlerinin pazar gücünü kötüye kullanmasını önlemeyi hedefliyor. Booking.com da bu yasa kapsamında “gatekeeper” (kapı bekçisi) platform olarak tanımlandı. DMA’nın etkisiyle Booking.com, 2024 itibarıyla “en düşük fiyat” şartını kaldırmak zorunda kaldı. Ancak oteller, bu değişikliğin geriye dönük zararları telafi etmediğini, sadece ileriye dönük kısıtlamaları kaldırdığını belirterek dava yoluna gitti.
Küçük Oteller İçin Yeni Bir Umut
Özellikle bağımsız ve küçük ölçekli oteller, Booking.com’un uyguladığı yüksek komisyon oranları (%15–25 arası) nedeniyle yıllarca zarar ettiklerini ifade ediyor. Büyük zincir otellere kıyasla pazarlama gücü zayıf olan bu işletmeler, dijital rezervasyon platformlarına bağımlı hale geldiklerini belirtiyor. Dava, küçük oteller için bir tür ekonomik adalet mücadelesi olarak görülüyor.
Turizm ve Dijital Sektörde Dönüm Noktası mı?
Booking.com’a karşı açılan bu dava, Avrupa turizm sektöründe dijital tekellere karşı verilen ilk büyük ölçekli mücadelelerden biri olarak değerlendiriliyor. Uzmanlar, davanın yalnızca Booking için değil, tüm büyük dijital hizmet sağlayıcıları için emsal oluşturabileceğini vurguluyor. Avrupa Komisyonu, daha önce Amazon, Google ve Apple gibi dev teknoloji şirketlerine karşı da anti-tekel soruşturmaları başlatmıştı. Bu gelişme, Avrupa Birliği’nin dijital platformları daha sıkı denetlemeye başladığının bir göstergesi olarak yorumlanıyor.
Türkiye İçin Ne Anlama Geliyor?
Avrupa’daki bu dava süreci, Türkiye’deki otelcilik ve e-ticaret platformları açısından da yakından izleniyor. Dijital platformların pazardaki gücünü dengeleyen düzenlemelerin Türkiye’de de gündeme gelebileceği, benzer yasal altyapıların oluşturulmasının kaçınılmaz olduğu yönünde görüşler dile getiriliyor.
Halil Uygun
