AB’den Rus enerjisine tam ambargo: Gaz ve petrol ithalatı için tarih verildi
Avrupa Birliği, Rusya’ya enerji bağımlılığını tamamen sona erdirecek tarihi bir adım atıyor. 2026’da petrol, 2027 sonunda ise doğal gaz ve LNG ithalatı tamamen durdurulacak. Belçika’daki Zeebrugge terminali dahil olmak üzere Rus enerji şirketleriyle yapılan sözleşmeler sonlandırılacak.
AB’den Rus enerjisine tam ambargo: Gaz ve petrol ithalatı için tarih verildi
Avrupa Birliği, Rusya’ya enerji bağımlılığını tamamen sona erdirecek tarihi bir adım atıyor. 2026’da petrol, 2027 sonunda ise doğal gaz ve LNG ithalatı tamamen durdurulacak. Belçika’daki Zeebrugge terminali dahil olmak üzere Rus enerji şirketleriyle yapılan sözleşmeler sonlandırılacak.
Avrupa Birliği (AB), Rusya’dan enerji ithalatına yönelik yeni yaptırım paketinde tarihe geçecek bir karar almaya hazırlanıyor. AB Komisyonu, Rusya’dan doğal gaz ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithalatının 2027 yılı sonuna kadar tamamen yasaklanmasını, petrol ithalatının ise 1 Ocak 2026 itibarıyla sonlandırılmasını öngören teklifi üye ülkelere sundu. Bu plan, AB’nin Rus fosil yakıtlarına olan bağımlılığını kökten ortadan kaldırmayı hedefliyor.
Belçika’daki Zeebrugge Limanı da Etkilenecek
Yeni düzenleme kapsamında Belçika'nın Zeebrugge limanındaki Fluxys LNG terminali başta olmak üzere, AB genelindeki tüm LNG tesislerinde Rusya veya Rus enerji şirketleriyle yapılacak yeni sözleşmeler yasaklanacak. Mevcut kapasiteler ise alternatif tedarikçilere yönlendirilecek. Böylece AB, enerji arzında Rusya’nın yerini ABD, Norveç, Katar ve Afrika ülkeleriyle yapacağı yeni anlaşmalarla doldurmayı planlıyor.
Kademeli Yasak Takvimi: 2028’de Tam Bağımsızlık
AB’nin enerji stratejisinin yeni yol haritası üç aşamalı olarak belirlendi:
1 Ocak 2026: Rusya ile yeni gaz sözleşmeleri tamamen yasaklanacak.
17 Haziran 2026: Önceden imzalanmış kısa vadeli ithalat anlaşmaları sona erecek.
2027 sonu: Uzun vadeli sözleşmeler dahil tüm Rus gaz ve LNG ithalatı sonlandırılacak.
Bu takvimle birlikte 1 Ocak 2028 itibarıyla Avrupa Birliği’nde Rus gazı kullanımının “sıfır” düzeyine inmesi öngörülüyor.
Belçika’daki Uzun Vadeli Anlaşmalar Krize Neden Olabilir
AB’nin yeni enerji planının önündeki en büyük hukuki engellerden biri, halihazırda devam eden uzun vadeli ticari sözleşmeler. Örneğin Belçika’nın Zeebrugge terminalini işleten Fluxys şirketinin, Rus enerji devi Novatek’in yan kuruluşu Yamal LNG ile 2039’a kadar geçerli bir transşipment (aktarma) anlaşması bulunuyor. Yaklaşık 1 milyar avro değerindeki bu sözleşmenin erken sonlandırılması durumunda tazminat yükümlülüğü doğabileceği ve piyasalarda ciddi dalgalanmalara yol açabileceği ifade ediliyor. AB Komisyonu, başlangıçta bu tür sözleşmeleri doğrudan yasaklamayı planlasa da, hukuki servislerin “gizli yaptırım” riskine işaret etmesi üzerine bu hükmü taslaktan çıkardı. Yeni yaklaşım, üye devletlere belirli şartlar altında hizmetleri iptal etme hakkı tanıyor. Buna göre, Rus şirketlerin temerrüde düşmesi veya alternatif gaz tedarik edememesi durumunda, mevcut kapasiteler iptal edilip yeniden satılabilecek.
AB’nin Enerji Dönüşümünde Yeni Sayfa
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra hız kazanan enerji dönüşümü, AB ekonomisinde son yılların en köklü değişimlerinden biri olarak değerlendiriliyor. 2021 yılında AB’nin doğal gaz ihtiyacının yüzde 45’i Rusya’dan karşılanırken, bu oran 2024 itibarıyla yüzde 19’a kadar geriledi. Petrol ithalatında ise Rusya’nın payı 2022’de yüzde 27 iken günümüzde yüzde 3 seviyesine düştü. Bu dönüşümde özellikle ABD’den LNG ithalatındaki artış, yenilenebilir enerji yatırımları ve Afrika ile Orta Doğu ülkeleriyle yapılan yeni enerji ortaklıkları belirleyici rol oynadı.
Üye Ülkeler Arasında Görüş Ayrılıkları
AB Konseyi’nde teklifin onaylanması için nitelikli çoğunluk gerekiyor. Ancak süreç, özellikle Macaristan, Slovakya ve Avusturya gibi hâlâ Rus gazına bağımlı ülkelerin itirazlarıyla karşılaşabilir. Bu ülkeler, enerji fiyatlarının artması ve sanayinin rekabet gücünün zayıflaması endişesiyle ambargonun yumuşatılmasını talep ediyor. Buna karşın Almanya, Fransa ve Polonya gibi ülkeler, “stratejik bağımsızlık” gerekçesiyle yasa teklifine güçlü destek veriyor.
Enerji Güvenliği Yeni Döneme Giriyor
AB Komisyonu’nun Enerji Genel Direktörlüğü (DG Energy), alınacak bu kararın yalnızca Rusya’ya yönelik bir yaptırım değil, aynı zamanda AB’nin enerji güvenliğini yeniden inşa etme planının bir parçası olduğunu vurguladı. Komisyon yetkilileri, 2028 itibarıyla Avrupa’nın “Rus enerjisinden tamamen bağımsız hale geleceğini” ve bunun jeopolitik açıdan “tarihi bir dönüm noktası” olacağını belirtti. Önümüzdeki haftalarda Avrupa Parlamentosu (AP) ve üye ülkeler arasında müzakerelerin hız kazanması bekleniyor. Eğer teklif mevcut haliyle onaylanırsa, AB tarihinde ilk kez bir enerji kaynağına karşı tam kapsamlı bir ambargo uygulanmış olacak
Halil Uygun
