Zayıflama ameliyatından sonra alkol bağımlılığı tehlikesi
Profesör Anja Geerts (UZ Gent), gastrik bypass gibi obezite cerrahisi geçiren hastalarda alkol bağımlılığı ve ciddi karaciğer hastalıkları riskinin arttığına dikkat çekti. Uzmanlar, “İki kadeh bile hızlıca sarhoş edebilir. Mümkünse alkolü tamamen bırakın,” uyarısında bulunuyor.
Zayıflama ameliyatından sonra alkol bağımlılığı tehlikesi
Profesör Anja Geerts (UZ Gent), gastrik bypass gibi obezite cerrahisi geçiren hastalarda alkol bağımlılığı ve ciddi karaciğer hastalıkları riskinin arttığına dikkat çekti. Uzmanlar, “İki kadeh bile hızlıca sarhoş edebilir. Mümkünse alkolü tamamen bırakın,” uyarısında bulunuyor.
Gastrik bypass ve tüp mide gibi zayıflama ameliyatları sonrasında alkol bağımlılığı riski artıyor. Bu durumun ciddi karaciğer sorunlarına yol açabileceği uyarısını UZ Gent Karaciğer Doktoru Profesör Anja Geerts yapıyor. “İçkiyi tamamen bırakmak en iyisi, çünkü bypass sonrası birkaç kadeh bile alkol toleransını hızla düşürebilir,” diyor.
“Riskin Farkında Değiller”
Araştırmacı Sander Lefere ve 12 meslektaşıyla birlikte Liver International dergisinde yayımlanan yeni bir çalışma, bariatrik cerrahi geçiren hastalarda alkole bağlı karaciğer hastalıkları ve alkol bağımlılığı tehlikelerinin altını çiziyor. Geerts’e göre, hastalar genellikle bu riskleri tam olarak kavrayamıyor:
“2. veya 3. yıldan itibaren, bazı hastalar karaciğer iltihabı, sarılık, karın sıvısı artışı veya fibroz gibi ciddi karaciğer problemleriyle karşı karşıya kalabiliyor. Yara dokusu ilerlediğinde ‘karaciğer sirozu’ kaçınılmaz oluyor.”
Gençlerde Siroz Oranı Artıyor
Eskiden 60-70 yaş arasında görülen karaciğer sirozunun, şimdi daha genç insanlarda rastlandığını belirten Geerts, “Bariatrik hastaların ortalama 40 yaşında olduğunu düşünürsek bu şaşırtıcı değil,” dedi. 2013-2022 arasında Belçika’daki tüm nakil merkezlerinin verileri incelendiğinde, alkolik siroz kaynaklı karaciğer nakillerinin yüzde 6,5’inin daha önce zayıflama ameliyatı geçiren hastalarda gerçekleştiği görüldü. Yeni bulgular, bu oranın daha da artabileceğine işaret ediyor.
Bypass Sonrası Alkol Düzeyi Hızla Yükseliyor
Bariatrik ameliyatlı hastaların karaciğerinde önceden yağlı karaciğer (steatoz) olabiliyor. Bypass sonrasında ince bağırsağın bir bölümü devre dışı kaldığından, alınan alkol çok daha hızlı emiliyor. Geerts, “2-3 kadeh alkol, ameliyattan önceye kıyasla çok daha ağır gelebilir,” diyor. Ayrıca hormon seviyeleri değişerek alkol arzusunu artırabiliyor.
Erken Müdahale Şart
Bu süreç genellikle ameliyatın 2. veya 3. yılından sonra belirginleşiyor. Geerts, hastaların ilk 2 yıl boyunca yoğun izleme altında olması gerektiğini söylüyor:
“Karaciğer dokusunda geri dönülmez yara izi oluşmadan önce önlem almak çok önemli. Alkol tüketimini ameliyattan önce de ciddi biçimde sorgulayıp, yüksek risk taşıyan hastaların operasyona uygunluğunu gözden geçirmeliyiz.”
“Haftada 10 İçki, Bariatrik Hastalar İçin Çok Fazla”
Geçerli sağlık kılavuzu haftada en fazla 10 birim alkol önerse de, bu sınırın bariatrik hastalar için hâlâ fazla olabileceğini belirten Geerts, “İki kadeh bile hızlıca sarhoş edebilir ve kişinin alkolün ‘ödül etkisi’ne kapılmasına yol açabilir,” diyor.
Caroline (56) adlı eski bir hasta, “Ameliyatımdan sonra doktorum beni tebrik edip bir kadeh şarap içebileceğimi söyledi, ama o gece altı kadeh içtim,” diyerek kendini “işleyen bir alkol bağımlısı” olarak tanımladığını fark ettiğini anlatıyor. Sonunda Adsız Alkolikler (AA) desteğiyle ayık kalmayı başaran Caroline, “AA’daki insanların neredeyse yarısı bariatrik cerrahi geçirmiş. Bu da her şeyi anlatıyor,” diyor.
Zayıflama Operasyonlarının Türleri
- Sleeve (Tüp Mide): Midenin bir kısmı küçültülür, bağırsaklar değiştirilmez. Daha az riskli ama kilo kaybı görece sınırlı.
- Roux-en-Y Gastrik Bypass (RYGB) / Mini Gastrik Bypass: Midenin bir kısmı cerrahiyle küçültülür, ayrıca ince bağırsağın bir bölümü devre dışı bırakılır. Hızlı kilo kaybı sağlar, ancak alkol emilimi de hızlanır.
Yılda yaklaşık 11.000 Belçikalı bu tür operasyonlar geçiriyor, büyük çoğunluğu kadınlar. BMI 40+ olanlar veya BMI 35+ olup diyabet, uyku apnesi gibi rahatsızlıkları bulunanlar bariatrik cerrahiye aday sayılıyor.
Halil Uygun
