Yıl sonu ikramiyesi nedir? Ne kadar alırsınız, hangi ekstra avantajlar sunuluyor?
Yıl sonu ikramiyesi ile birlikte çalışanlar ekstra tatil günleri, dizüstü bilgisayar veya e-bisiklet gibi avantajlar da kazanabilir.
Yıl sonu ikramiyesi nedir? Ne kadar alırsınız, hangi ekstra avantajlar sunuluyor?
Yıl sonu ikramiyesi ile birlikte çalışanlar ekstra tatil günleri, dizüstü bilgisayar veya e-bisiklet gibi avantajlar da kazanabilir.
Yıl Sonu İkramiyesi: Kim Buna Hak Kazanır? Ne Kadar Alırsınız? Ne Zaman Ödenecek?
Yıl sonunda neredeyse her üç çalışandan iki tanesi yıl sonu ikramiyesi alıyor. İK hizmetleri grubu Liantis’in hukuk uzmanı Matthias Debruyckere, “Bu ortalama 2.473 avroya denk geliyor” diyor. Ancak, bu tutarın yalnızca yüzde 40'ını net olarak alacağınızı unutmamalısınız. Peki, yıl sonu ikramiyesi bu kadar popüler olmasını hangi faktörlere borçlu? İşverenler ne gibi ek avantajlar sunabiliyor? İşte detaylar:
Yıl Sonu İkramiyesi Nerelerde Yaygın?
Liantis'ten Matthias Debruyckere’ye göre, “Çalışanların yaklaşık %63’ü yıl sonu ikramiyesi alıyor. Bu, işverenlerin yıl sonunda çalışanlarına sağlayabileceği en popüler avantajlardan biri haline geliyor.” Pek çok kişi yıl sonu ikramiyesini “on üçüncü maaş” veya ekstra maaş olarak biliyor, ancak bu her iş yerinde geçerli değil. Birçok işveren, çalışanlarına bu primi, çeşitli yan haklar arasından seçim yapabilecekleri bir "kafeterya planı" kapsamında sunuyor. Bu planların popüler öğeleri arasında ekstra tatil günleri, dizüstü bilgisayar, akıllı telefon veya e-bisiklet gibi seçenekler bulunuyor.
Sektöre Bağlı Farklar
Debruyckere, “Yıl sonu ikramiyesi, birçok işveren için zorunlu bir fayda çünkü sektörlerinde kabul görmüş bir uygulama” diyor ve ekliyor: “Özellikle beyaz yakalı işçiler arasında yaygın. On beyaz yakalı çalışandan sekizi, on mavi yakalı çalışandan ise yalnızca altısı yıl sonu ikramiyesi alıyor. Bu fark, bazı sektörlerde, örneğin inşaat sektöründe, primlerin işveren yerine sosyal fonlar tarafından ödenmesinden kaynaklanıyor. Ayrıca, bu sektörlerde prim farklı adlarla anılabiliyor, örneğin inşaat sektöründeki ‘vefa pulu’ gibi.”
Brüt ve Net İkramiye Farkları
Liantis’in verilerine göre yıl sonu ikramiyesi ortalama brüt 2.473 Euro. Ancak Debruyckere, "Yıl sonu ikramiyesinin brüt ve net tutarı arasında önemli bir fark olduğunu unutmamalısınız" diyor. “İşvereniniz, RSZ’ye işveren katkı payları ödüyor, siz ise çalışan katkı payları ve stopaj vergisini ödemek durumundasınız. Bu nedenle brüt tutarın yaklaşık yüzde 40’ı size kalır.”
Bir örnekle açıklayalım: 1.000 Euro'luk bir yıl sonu ikramiyesinden, ilk olarak yüzde 13,07 oranında bir çalışan katkı payı düşülür. Ardından, vergi diliminize bağlı olarak yüzde 53,5’e kadar ek bir kesinti yapılabilir. En kötü durumda, brüt 1.000 Euro’dan sadece 404,20 Euro size kalır.
Ekstra Avantajlar: Sinterklaas, Noel ve Yeni Yıl
İşverenler, yıl sonunda çalışanlarına başka avantajlar da sunabilir. Debruyckere, “Bu avantajlar genellikle Sinterklaas, Noel veya Yeni Yıl gibi özel günlerde verilir” diyor. “Çekler veya hediyelerle verilen bu ekstraların toplam tutarı, çalışan başına maksimum 40 Euro olabilir. Ayrıca, çocuk başına 40 Euro ek ödeme yapılabilir. Bu hediyelerle brüt ve net tutar arasında fark bulunmaz.”
Ancak bu tür avantajlar çok yaygın değil. “Çalışanların sadece yüzde 15,6’sı bu tür ayrıcalıkları işverenlerinden alıyor,” diyor Debruyckere. “Bu tür ödemeler, belirli kurallara bağlı oldukları için daha az tercih ediliyor ve örneğin, daha büyük miktarlar mümkün değildir.” Ayrıca, eski adıyla 'tüketim çekleri' olarak bilinen, çalışanların satın alma gücünü artırmaya yönelik olan ödemeler artık yapılmıyor.
Yıl Sonu İkramiyesi Ne Zaman Ödenecek?
Yıl sonu ikramiyesinin ne zaman ödeneceği de önemli bir konu. Çoğunlukla Aralık ayında, yıl sonu maaşınızla birlikte ödenir. Ancak, bazı şirketler ile çalışanları arasında yapılan özel anlaşmalara bağlı olarak, bu ödeme tarihleri değişebilir.
Halil Uygun
