Türk Büyükelçisi devrede: Oost – Vlaanderen'de başörtüsü yasağı bakan tarafından iptal edildi
“Müslüman lobisi fazla mesai yaptı” tartışması siyaseti salladı
Türk Büyükelçisi devrede: Oost – Vlaanderen'de başörtüsü yasağı bakan tarafından iptal edildi
“Müslüman lobisi fazla mesai yaptı” tartışması siyaseti salladı
Flaman İçişleri Bakanı Hilde Crevits (CD&V), Doğu Flaman Eyalet Meclisi’nin eyalet okullarında başörtüsü ve diğer dini-siyasi sembolleri yasaklayan kararını, usul hataları gerekçesiyle iptal etti. Ancak karar yalnızca hukuki bir mesele olarak kalmadı; Flaman siyaseti ve eğitimde tarafsızlık ilkesi üzerine yeni bir tartışmanın fitilini ateşledi. Eyalet yönetimi, “Türk büyükelçisi bile devreye girdiyse iş çığırından çıkmıştır” diyerek sert tepki gösterdi.
Ne Olmuştu?
Doğu Flaman Eyalet Meclisi, 30 Nisan 2024’te aldığı kararla, 1 Eylül 2025’ten itibaren tüm eyalet okullarında dini ve politik sembollerin —dolayısıyla başörtüsünün— yasaklanmasını öngören bir düzenlemeyi onaylamıştı. Ancak Flaman İçişleri Bakanı Hilde Crevits, kendisine ulaşan iki ayrı şikâyet üzerine dosyayı incelemeye aldı ve geçtiğimiz hafta kararı iptal etti. Hilde Crevits: “Eyalet okullarında böyle bir yasak koyma yetkisine sahip olabilirler, ancak karar sürecinde yasal prosedürler ve istişare mekanizmaları eksiksiz uygulanmalıydı. Bu gerçekleşmedi.”
Neden İptal Edildi?
Hazırlanan inceleme raporuna göre, oylama sırasında okul kurullarının zorunlu görüşleri alınmamıştı.
Üstelik, il meclisi üyelerinin karar öncesinde tüm belgelere erişim hakkı olmasına rağmen, belgelerin tamamı zamanında ulaştırılmamıştı. Bakan Crevits, eyalet yönetimine şu uyarıda bulundu: “Gelecekte, il meclisi üyelerinin haklarına saygı gösterilmeli ve prosedürler eksiksiz yerine getirilmeli.”
Kararın Hedefindeki Okul: Gent’teki Richtpunt
Yasağın en çok etkilediği kurum, Gent’teki Richtpunt Okulu idi. Okulda başörtüsü takan yaklaşık yüz Müslüman öğrenci bulunuyor. Okul yönetimi daha önce yaptığı açıklamada, başörtüsünün “hiçbir sorun yaratmadığını” vurgulamış ve “başörtüsü takan kızların özgüveninin arttığını, başarı motivasyonlarının yükseldiğini” belirtmişti. Kararın iptaliyle birlikte bu öğrencilerin 1 Eylül’de başörtülü şekilde yeni döneme başlaması bekleniyor. Ancak Eyalet Eğitim Sorumlusu Kurt Moens (N-VA), temkinli konuştu: “Kesin bir şey söylemek için erken. Bakanlık kararını inceliyoruz. Hataları tekrarlamadan yeni bir düzenleme hazırlamayı planlıyoruz.”
Eyalet Yönetiminden Sert Tepki
Doğu Flaman Eğitimden Sorumlu Vali Yardımcısı Kurt Moens, iptale şaşırdığını ve tepki duyduğunu dile getirdi: “13 yıldır eyalet yönetimindeyim, okul yönetmelikleri defalarca değişti. İlk kez böyle bir sebeple geri çevriliyoruz.”
Moens ayrıca dikkat çekici bir iddiada bulundu: “Çeşitli Müslüman kuruluşlarından gelen baskı çok yoğundu. Biz çok küçük bir okul ağıyız ama lobi çalışmaları doruk noktasına ulaştı. Hatta Türk büyükelçisi bile valiyle görüşme talep etti. İşin geldiği nokta düşündürücü.”
Yine de Moens, Crevits’in iptal kararında eyaletin yetkisini tanımasının kendilerini cesaretlendirdiğini belirtti: “Bakan açıkça, böyle bir yasağın prensipte orantılı olduğunu kabul ediyor. Biz de gerekli prosedürlere uyarak yeniden adım atacağız.”
Siyasi Yankılar: “Müslüman Lobisi” Tartışması
Başörtüsü yasağına karşı çıkan şikâyet dilekçelerinden biri, Yeşiller Partisi (Groen) üyesi Riet Gillis tarafından verilmişti. Gillis, kararın iptalini şöyle değerlendirdi: “Bakan’ın bize hak vermesi anlamlı. Oylamada N-VA ve Vlaams Belang şikâyetimizi reddetmişti. CD&V ve Vooruit çekimser kalmıştı.” Yasağın ilk onaylandığı gün, Vlaams Belang’ın desteğiyle oluşan “değişken çoğunluk”, koalisyondaki N-VA, CD&V ve Vooruit arasında krize neden olmuştu. Şimdi kararın iptali, bu gerilimi yeniden tırmandırdı.
Vlaams Belang temsilcileri, iptalin ardından sert açıklamalar yaptı ve “Müslüman lobisinin” siyaset üzerindeki etkisini eleştirdi.
N-VA ise, “Tarafsızlık için yasak gerekli” görüşünü yineledi.
Groen ve PVDA gibi partiler ise kararı insan hakları ve özgürlükler açısından memnuniyetle karşıladı.
Süreç Nasıl Devam Edecek?
Eyalet meclisi şu anda yaz tatilinde. Normalde ilk toplantı Eylül ayında yapılacak. Ancak Moens, gerekirse olağanüstü toplantı düzenlenebileceğini söyledi: 1 Eylül’den önce meslektaşlarımla görüşeceğim. Hangi yollar açık, bakacağız.”
Belçika ve Başörtüsü Tartışmaları
Belçika’da başörtüsü tartışması uzun yıllardır devam ediyor. Bazı belediyeler ve okul ağları başörtüsünü yasaklarken, bazıları öğrencilerin özgürce seçim yapmasına izin veriyor. Anayasa Mahkemesi daha önce okullara böyle bir yasak getirme yetkisi verebileceğini belirtmişti, ancak “orantılılık” ve “prosedürel haklar”ın mutlaka gözetilmesi gerektiğinin altını çizmişti. Gent’teki öğrenci velileri ve insan hakları örgütleri, Crevits’in kararını memnuniyetle karşılarken, bazı siyasi partiler yasağın yeniden gündeme gelmesini istiyor. Doğu Flaman’daki bu gelişme, yalnızca bir prosedür tartışması değil; aynı zamanda Belçika’daki eğitim politikalarının, din özgürlüğü ve devletin tarafsızlığı ekseninde nasıl şekilleneceğine dair geniş kapsamlı bir tartışmanın yeni perdesi oldu.
Başörtüsü Takan Öğrenci
Adı: Aylin K. – 17 yaşında, Richtpunt Okulu 5. sınıf öğrencisi
Durumu: 2 yıldır başörtüsü takıyor, iptal kararını memnuniyetle karşılamış.
Soru: Kararın iptali hakkında ne düşünüyorsun?
Aylin: “Çok sevindim. Çünkü başörtüm benim için sadece bir bez parçası değil; kimliğimin, inancımın bir parçası. Okula gelirken bunu çıkarmamı istemeleri bana kendimi dışlanmış hissettiriyordu.”
Soru: Başörtüsünün derslerini etkilediğini düşünüyor musun?
Aylin: “Hayır, kesinlikle. Aksine, kendim gibi hissettiğimde daha motive oluyorum. Öğretmenlerim de hiçbir zaman sorun yaşatmadı.”
Soru: Karara karşı çıkanlara ne söylemek istersin?
Aylin: “Biz sadece okumak istiyoruz. Farklılıklarımızla bir arada yaşamanın bize zarar değil, fayda getireceğine inanın.”
Başörtüsü Takmayan Müslüman Öğrenci
Adı: Yasmin T. – 16 yaşında, Richtpunt Okulu 4. sınıf öğrencisi
Durumu: Başörtüsü takmıyor ama takan arkadaşlarına destek veriyor.
Soru: Yasağın iptali seni nasıl etkiledi?
Yasmin: “Ben başörtüsü takmıyorum ama takan arkadaşlarımın nasıl üzüldüğünü gördüm. Onların hakkı için verilen mücadele hepimizin hakkı için bir kazanım oldu.”
Soru: Sence okulda tarafsızlık ne demek?
Yasmin: “Tarafsızlık, kimsenin ayrımcılığa uğramaması demek. Bir öğrenciyi kıyafetinden dolayı dışlamak tarafsızlık olamaz.”
Röportaj 3 – Yasağa Destek Veren Öğrenci
Adı: Thomas L. – 17 yaşında, Richtpunt Okulu 6. sınıf öğrencisi
Durumu: Yasağın tarafsızlığı güçlendirdiğine inanıyor.
Soru: Kararın iptal edilmesine tepkin nedir?
Thomas: “Açıkçası şaşırdım ve biraz hayal kırıklığına uğradım. Okulda herkesin eşit görünmesini önemli buluyorum. Siyasi veya dini semboller sınıfta tartışma çıkarabilir.”
Soru: Peki, başörtüsü takan arkadaşlarına bakışın değişti mi?
Thomas: “Hayır, onları seviyorum. Ama sınıfta hiç sembol olmasa daha rahat ederiz diye düşünüyorum.”
Velilerin Gözünden
Adı: Zeynep A. – 42 yaşında, Aylin’in annesi
Durumu: Kararı destekleyen bir veli.
Soru: Çocuğunuzun başörtüsü nedeniyle eğitim hakkının tartışılması sizi nasıl etkiledi?
Zeynep: “Üzücü. Biz çocuklarımızı okutmak istiyoruz. İnançlarını yaşarken derslerine odaklanabiliyorlar. Bu karar, kızımın hayallerine engel olmaması için önemli bir adım.”
Halil Uygun
Groen’dan Riet Gillis: “Başörtüsü yasağına karşı direnişimizi sürdüreceğiz”
Flaman İçişleri Bakanı Hilde Crevits’in Doğu Flaman’daki başörtüsü yasağını iptal etmesi siyasette yeni gerilimlere yol açtı. Groen partili Riet Gillis, hem kararı memnuniyetle karşıladı hem de yasağı savunan N-VA’lı Kurt Moens’i hedef aldı.
“Crevits bizi haklı buldu”
Flaman İçişleri Bakanı Hilde Crevits, Doğu Flaman’daki eyalet okullarında başörtüsünü yasaklayan kararın usul hataları nedeniyle iptal edildiğini açıkladı. Groen’lu (Yeşiller Partili) eyalet meclis üyesi Riet Gillis, kararın ardından yaptığı değerlendirmede şunları söyledi: “Çok mutluyum, çünkü Bakan Crevits bizim haklı olduğumuzu kabul etti. Oylama sırasında gerekli belgelerin sunulmadığını, sürecin eksik yürütüldüğünü zaten mecliste dile getirmiştik.”
Eksik belgeler ve hatalı prosedür
Gillis, oylama sırasında okul kurullarının görüş raporlarının meclis üyelerine sunulmadığını belirtti: “Bu raporlar henüz hazırlanmış bile değildi. Dolayısıyla biz onları hiç göremedik. Bu, prosedürün temel bir ihlalidir.” Bakan Crevits’in iptal gerekçesi de bu tespitlere dayanıyor. Crevits, “Okullara böyle bir yasak getirme yetkisi vardır, ancak doğru prosedür ve istişare mekanizmalarına uymak gerekir” açıklamasını yapmıştı.
“İlke meselesi, tekrar gündeme gelirse yine karşı dururuz”
Gillis, yalnızca prosedür hatalarına değil, yasağın özüne de karşı olduklarını vurguladı: “Bizim için bu bir ilke meselesi. Bir dahaki sefer prosedürler eksiksiz yerine getirilse bile bu yasağa karşı çıkmaya devam edeceğiz.”
“Olumsuz görüşler görmezden gelindi”
N-VA’lı eğitimden sorumlu vali yardımcısı Kurt Moens, mayıs ayındaki oturumda “hiçbir okuldan olumsuz görüş gelmedi” demişti. Gillis ise bu açıklamayı yalanladı: “Gent’teki Henleykaai, Abdisstraat ve Godshuizenlaan’daki okulların temsilcileri olumsuz görüş bildirdi. Eeklo kampüsündeki okul kurulu da çekincelerini paylaştı. Ama o okulda neredeyse hiç Müslüman öğrenci olmadığı için bu görüş resmi olarak ‘olumsuz’ sayılmadı.”
“Başörtüsü kimlik gelişimi için önemli”
Gillis, süreç boyunca birçok öğrenci, öğretmen ve Müslüman toplum temsilcisiyle görüştüğünü vurguladı: “Birçok genç kız için başörtüsü takmak kimliklerini geliştirmede önemli bir unsur. Okullarımızda bunun için alan olmalı. Bu yasak, onların motivasyonunu kırıyor ve eğitimden soğutuyor.”
Koalisyondaki gerilim yeniden gündemde
Başörtüsü yasağı ilk kabul edildiğinde, N-VA, CD&V ve Vooruit ortaklığındaki eyalet yönetiminde büyük kriz yaşanmış ve karar ancak Vlaams Belang’ın desteğiyle geçmişti. Gillis, iptal kararının bu kırılgan dengeyi yeniden sarstığını söyledi: “Ben artık gerginliklerin giderildiğini düşünüyordum ama görünen o ki öyle değil.”
Sırada ne var?
Eyalet yönetimi, prosedürlere uygun yeni bir yasak getirmek için çalışma sinyali verdi. Ancak Groen partisi, olası yeni girişimlere karşı mücadele edeceklerini duyurdu. Riet Gillis’in mesajı net: “Biz bu yasağa karşı mücadelemizi sürdüreceğiz.”
Halil Uygun
