Büyük ölçekli bal sahtekarlığı Avrupa'yı sarstı: Her iki ballı kavanozdan biri sahte çıkıyor
Avrupa Birliği'nin 2023 analizlerine göre ithal edilen balların yüzde 46’sı bal tanımına uymuyor. Uzmanlar, bu durumun sadece ekonomik değil, halk sağlığı açısından da ciddi riskler taşıdığı konusunda uyarıyor. Avrupa, sahtekârlıkla mücadelede yeni yasal düzenlemeler ve bilimsel destekle önlem almaya hazırlanıyor.
Büyük ölçekli bal sahtekarlığı Avrupa'yı sarstı: Her iki ballı kavanozdan biri sahte çıkıyor
Avrupa Birliği'nin 2023 analizlerine göre ithal edilen balların yüzde 46’sı bal tanımına uymuyor. Uzmanlar, bu durumun sadece ekonomik değil, halk sağlığı açısından da ciddi riskler taşıdığı konusunda uyarıyor. Avrupa, sahtekârlıkla mücadelede yeni yasal düzenlemeler ve bilimsel destekle önlem almaya hazırlanıyor.
Avrupa Birliği (AB), 2023 yılı içerisinde ithal edilen bal örnekleri üzerinde gerçekleştirdiği analizlerde çarpıcı sonuçlara ulaştı. Numunelerin neredeyse yarısı – yüzde 46’sı – bal tanımına uymayan yabancı şekerler içeriyor. Bu oran, Avrupa pazarına giren balların ciddi bir kısmının sahte olduğuna işaret ediyor. ILVO (Flanders Araştırma Enstitüsü) eski araştırmacısı ve arıcı Wim Reybroeck, “Gerçek bal, yalnızca nektar veya bal özünden elde edilmelidir. Bu şartı karşılamayan ürün bal değildir,” diyerek tehlikenin boyutlarını gözler önüne seriyor.
Sahtekârlık Yöntemleri: Şeker Takviyesi ve Etiket Manipülasyonu
Sahte bal üreticileri, maliyeti düşürmek ve kârı artırmak amacıyla farklı yollarla hile yapıyor. En yaygın yöntemlerden biri, bala doğrudan yabancı şekerler – genellikle mısır veya şeker kamışı şurupları – eklemek. Alternatif olarak, bu şekerler arılara besin olarak verilerek arıların ürettiği madde bal gibi gösteriliyor. Bu tür ürünler market raflarına “bal” etiketiyle giriyor, ancak gerçekte birer şeker solüsyonu.
Diğer bir yaygın uygulama ise etiket sahtekârlığı. Çok çiçekli ballar, tek tür çiçekten elde edilen monofloral ballar gibi sunularak daha pahalıya satılabiliyor. Akasya, lavanta gibi değerli türlerin adı bu amaçla kullanılıyor. Ayrıca ithal balların menşei, tüketicinin güvenini kazanmak için yanlış beyan edilebiliyor. Örneğin, Çin veya Arjantin’den gelen bal, yerli üretimmiş gibi pazarlanabiliyor.
En Çok Sahtecilik Çin ve Arjantin Kaynaklı
Dünyanın en büyük bal üreticileri arasında yer alan Çin ve Arjantin, aynı zamanda en fazla sahte balın geldiği ülkeler. AB’nin araştırmasına göre Çin’den ithal edilen balların yüzde 74’ü gerçek bal tanımına uymuyor. Bu ürünlerin içeriği, şeker katkıları nedeniyle orijinal balın sahip olduğu kimyasal ve biyolojik karmaşıklığı taşımıyor.
Avrupa’dan Yasal ve Bilimsel Adımlar
Sahtekârlığın yaygınlığı, tüketici güvenini sarsarken AB’yi de harekete geçirdi. Yeni bir bal mevzuatı hazırlanıyor. Bu kapsamda, Belçika’nın Geel kentinde Avrupa Bal Referans Laboratuvarı kurulması planlanıyor. Bu merkezde balın kimyasal içeriği, polen analizi ile coğrafi ve botanik kökeni analiz edilecek. Ayrıca, laboratuvara bilimsel danışmanlık yapacak uzmanlar arasında Wim Reybroeck de bulunuyor.
Reybroeck, “Bir arıcının her hafta pazar tezgâhında bal satması kuşku uyandırmalı. Bu kadar sıklıkla ve miktarda üretim doğrudan sahtekârlık riskini doğuruyor,” diyerek tüketicileri bilinçli alışverişe davet ediyor. Yerel üreticiden doğrudan alınan balların bu riskleri taşımadığı belirtiliyor.
Dünya Arıcılık Ödülleri’nden Çarpıcı Karar
Balın içeriğine dair şüpheler, uluslararası etkinlikleri de etkiledi. Eylül ayında düzenlenecek Dünya Arıcılık Ödülleri’nde bu yıl ilk kez “En İyi Bal” ödülü verilmeyecek. Organizasyon, katılan ürünlerin ‘gerçekliğini’ garanti edemediğini belirterek önemli bir mesaj verdi.
Tüketici sağlığı açısından ciddi riskler taşıyan sahte bal konusu, Avrupa çapında giderek daha fazla gündem oluyor. Yeni düzenlemelerle sahtekârlığın önüne geçilmesi ve tüketiciye gerçek bal sunulması hedefleniyor. Ancak uzmanlar, bu süreçte tüketicinin bilinçli olması gerektiğini vurguluyor: Etiketleri okumak, güvenilir üreticileri tercih etmek ve yerel kaynaklara yönelmek en önemli adımlar arasında yer alıyor.
Halil Uygun
