Belçikalı Syensqo şirketi, İsrail’in Gazze’deki drone saldırısıyla bağlantılı
Belçikalı kimya şirketi Syensqo, İsrail’in Gazze’de yardım konvoyuna düzenlediği saldırıda kullanılan Hermes 450 tipi drone için bileşen tedarik etti.
Belçikalı Syensqo şirketi, İsrail’in Gazze’deki drone saldırısıyla bağlantılı
Belçikalı kimya şirketi Syensqo, İsrail’in Gazze’de yardım konvoyuna düzenlediği saldırıda kullanılan Hermes 450 tipi drone için bileşen tedarik etti.
Belçikalı Syensqo şirketi, İsrail ordusunun geçen yıl yardım konvoyunu bombalamak için kullandığı drone tipinin parçalarını tedarik etti. Yedi yardım görevlisinin ölümü dünya çapında büyük infiale yol açtı. Syensqo'nun parçaları İngiltere'deki tesislerde üretiliyor. Şirket, üretilen bileşenin yalnızca silahsız gözetleme amaçlı insansız hava araçlarında kullanıldığını belirtirken, İsrail’in bu uçaklara füzeler yerleştirdiğinin de uzun süredir bilindiğini kabul etti. Ölen yedi yardım görevlisinin büyük çoğunluğu World Central Kitchen (WCK) için çalışırken, bazıları Solace Global adlı başka bir kuruluşun personeliydi. Kurbanlardan üçü İngiliz vatandaşıydı. Diğerleri arasında bir Filistinli, bir Polonyalı, bir Avustralyalı ve bir Amerikan-Kanada vatandaşı bulunuyordu. Yardım konvoyu, Gazze Şeridi'ndeki Deyr el-Belah'ta bulunan bir depoya gıda taşıyordu. İsrail makamlarıyla nakliye sürecine dair önceden görüşmeler yapıldığı ve araçların tavanında yardım kuruluşunun logosunun yer aldığı bildirildi. Ancak İsrail ordusu, hassas insansız hava araçlarıyla üç Dünya Merkez Mutfağı aracını bombaladı ve yedi kişi hayatını kaybetti. İsrail ordusu, bazı yardım görevlilerinin Hamas militanlarıyla karıştırıldığını öne sürdü. Saldırı uluslararası tepkilere yol açtı ve İsrail ordusu, olayın ardından bir binbaşı ve bir albayı görevden almak zorunda kaldı.
Hermes 450 ve Syensqo’nun Rolü
Yardım konvoyuna yönelik saldırı, Hermes 450 tipi insansız hava aracıyla gerçekleştirildi. İsrail ordusunun Sky News ve diğer basın organlarına verdiği detaylı brifinglerde bu durum doğrulandı. İsrail gazetesi Haaretz ve The Guardian da saldırının bu tip bir İHA ile gerçekleştirildiğini teyit etti. Hermes 450, Spike roketleriyle donatılabilen, İsrail’in en büyük savunma şirketlerinden biri olan Elbit Systems tarafından üretilen bir insansız hava aracıdır.
Syensqo ve Askeri Endüstri Bağlantıları
Belçikalı kimya şirketi Syensqo, Elbit'in Hermes 450 İHA'sı için bir bileşen tedarik ediyor. MTM46 adı verilen kürlenmiş bir epoksi reçinesi, çelik ve alüminyum gibi ağır alternatiflere göre daha hafif bir malzeme olarak üretiliyor. Syensqo, doğrudan askeri bileşenler sağlamadığını, ancak Hermes 450’nin yapısal bir elemanını ürettiğini belirtti. Bu malzeme, İngiltere’nin merkezindeki bir Syensqo tesisinde üretiliyor ve ihracatı için Belçika’nın ihracat izni vermesi gerekmiyor. Syensqo’nun merkezi Belçika’da bulunuyor. Şirketin en büyük hissedarı, yüzde 30’dan fazla hissesine sahip olan Solvac şirketidir. Solvac’ın hisselerinin yüzde 95’i Belçikalılara ait. Syensqo, 2023 yılı sonunda kimya şirketi Solvay’den ayrılarak bağımsız bir şirket haline geldi ve şu anda 30 ülkede faaliyet gösteren yaklaşık 13.000 çalışanı bulunuyor. İngiltere’de ise MTM46 gibi kompozit malzemelerin üretimi için dört önemli tesisi bulunuyor.
Syensqo’nun Hermes 450 Bağlantısı ve Silahlandırma Tartışmaları
Syensqo'nun Hermes 450 insansız hava aracına parça sağladığı uzun süredir biliniyordu. Ancak, bu drone’un yalnızca gözetleme amaçlı olduğu iddiası çürütülüyor. Kimya şirketi Syensqo’nun Hermes 450 drone’u için parça tedarik ettiği bilgisi, 11.11.11 ve Fairfin gibi kuruluşlar tarafından yıllardır Don't Buy Into Occupation raporlarında yer alıyordu. Ancak bu drone, genellikle “silahsız gözetleme aracı” olarak tanımlandı. Syensqo, Elbit Systems için bileşen tedarik ettiğini kabul ederken, şirket sözcüsü Hermes 450’nin silahsız bir gözetleme aracı olduğunu savundu. Ancak Gazze’de Dünya Merkez Mutfağı konvoyuna yönelik saldırı, bu iddianın doğruluğunu sorgulatıyor. Şirketin ürünlerinin Hermes 450’nin silahlı versiyonlarında kullanılmadığına dair bir garanti olup olmadığı sorulduğunda, Syensqo herhangi bir ek bilgi vermedi. Ayrıca, İngiltere tarafından verildiği düşünülen ihracat lisansına veya son kullanıcı sertifikasına erişim sağlamayı reddetti. Bu durum, Syensqo’nun İsrail’in yardım görevlilerini bombaladığı drone tipine ait bir ürün tedarik ettiğini gösteriyor.
Yıllardır Bilinen Gerçekler
Yedi yardım görevlisinin ölümüne yol açan saldırı, Hermes 450 drone’unun Filistin topraklarına yönelik saldırılarda kullanımına dair sadece bir örnek. 2014 yılında Gazze’de bir plaja düzenlenen saldırıda Hermes 450’nin kullanıldığı ve dört Filistinli çocuğun öldüğü biliniyor. İsrail ordusu, çocukları Hamas militanlarıyla karıştırdığını iddia etti. Araştırmacı medya kuruluşu The Intercept, 2018 yılında Hermes 450’nin bu tür saldırılarda kullanıldığına dair ayrıntılı bilgiler yayınladı.
7 Ekim 2023’teki Kullanımı
Hamas’ın 7 Ekim 2023’teki saldırısı sırasında, Hermes 450 droneları hızla İsrail topraklarına konuşlandırıldı. Ortodoks Yahudi dergisi Mişpaça’nın tanıklıklarına göre, drone pilotları Hamas militanlarını tespit etmek için İsrailli sivillerden alınan bilgilerle operasyon düzenledi. Bir drone operatörü, “Bu şekilde onlarca teröristi etkisiz hale getirdik. Bir siville görüşüyorsunuz, yerini öğreniyorsunuz, kargonuzu bırakıp üsse dönüyorsunuz. Tekrar tekrar, tıpkı bir filmdeki gibi” ifadelerini kullandı.
Açık Sır: İsrail’in Silahlı İHA Stratejisi
İsrail, Hermes 450 ve benzeri insansız hava araçlarının silahlandırıldığı gerçeğini uzun yıllar boyunca resmi olarak kabul etmedi. 2016’da Haaretz gazetesi, Filistinlilerin tanıklıklarına rağmen İsrail’in bu drone’ların silahlı olduğunu inkâr ettiğini yazmıştı. Ancak 2022’de İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), savaş İHA’larının kullanımının artık sansüre tabi olmayacağını duyurdu. Tel Aviv Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü ise uzun süredir bunun “açık bir sır” olduğunu belirtiyordu.
Syensqo'nun Açıklaması: Hermes 450 ve Etik Uygulamalar
Syensqo, kompozit malzemelerinin askeri kullanımlarını onayladığını ancak etik ve ihracat kontrol düzenlemelerine bağlı olduğunu belirtiyor. Syensqo, dünyanın en büyük üç kompozit malzeme üreticisinden biridir. Şirketin yüksek performanslı kompozit malzemeleri, dayanıklı ve hafif olması nedeniyle otomotiv, sivil ve askeri havacılık gibi geniş bir kullanım alanına sahiptir.
Tedarik Zinciri ve Sorumluluklar
Syensqo, havacılık ve uzay sektöründeki küresel tedarik zincirinde, Orijinal Ekipman Üreticileri (OEM) yüklenicileriyle ortaklık kurarak parça ve ekipman tasarlamak, üretmek ve satmaktan sorumludur. Şirket, kompozit ürünlerinin tüm nihai kullanımlarını anlamaya çalıştığını belirtmektedir. Üretim hatları ve kompozit malzemeler, belirli kullanım amaçlarına uygun olarak sertifikalandırılmıştır. Uluslararası alanda çok sayıda müşterisi bulunan Elbit’te, Syensqo ürünlerinin son uygulamalarını da onaylamaktadır. Syensqo, Elbit Hermes 450 drone’unun silahsız bir gözetleme aracı olduğunu ifade etmektedir.
Etik ve Uyumluluk Politikaları
Syensqo, etik ve dürüstlük ilkelerinin iş uygulamalarına güçlü bir şekilde yerleştiğini vurgulamaktadır. Şirket, dünya çapında ihracat ve ithalatla ilgili tüm yasa ve yönetmeliklere saygı gösterdiğini ve bu kurallara bağlı kaldığını belirtmektedir:
- Yaptırım uygulanan ülkelerle doğrudan veya dolaylı olarak çalışmadıklarını ifade etmektedir.
- Potansiyel müşteriler ve hissedarlar, Birleşmiş Milletler, ABD, İngiltere veya AB'nin herhangi bir yaptırım listesinde olup olmadıklarını belirlemek için taranmaktadır.
- İhracat kontrol mevzuatına tabi olan yüksek performanslı malzemelerin her sevkiyatı, üretim ülkesine bağlı olarak ABD, İngiltere veya Almanya tarafından verilen ihracat lisansı ile onaylanmaktadır. Bu lisans, belirlenen zaman dilimi içinde tedarik edilebilecek son kullanıcıyı, kullanım amacını ve miktarı belirtmektedir.
Şirket, etik standartlara ve insan haklarına uyumun küresel operasyonlarının ve tedarik zincirinin merkezinde olduğunu vurgulamaktadır. Kamuya açık olan İş Dürüstlüğü Kuralları, Tedarikçi İş Dürüstlüğü Kuralları ve İş Dünyasında İnsan Hakları Politikası gibi uyumluluk politikaları aracılığıyla sorumluluklarını sürdürdüğünü ifade etmektedir. Ayrıca, insan hakları risklerini değerlendirmeye devam ettiğini ve gerektiğinde düzeltici önlemler alacağını belirtmektedir.
Halil Uygun
