Belçika'da enerji vergi düzenlemesi: Şirketler muaf, hanelere doğalgaz zammı
Belçika federal hükümetinin yeni bütçe anlaşması, enerji faturalarında şirketler lehine, haneler ve kamu kurumları aleyhine dengesiz bir tablo ortaya koydu.
Belçika'da enerji vergi düzenlemesi: Şirketler muaf, hanelere doğalgaz zammı
Belçika federal hükümetinin yeni bütçe anlaşması, enerji faturalarında şirketler lehine, haneler ve kamu kurumları aleyhine dengesiz bir tablo ortaya koydu. Elektrik tüketiminde vergi indirimi yapılırken, doğal gaz ve fuel oil için getirilen vergi artışından şirketlerin muaf tutulması, ek mali yükün tamamının hanelere ve okul ile belediye binaları gibi kamu kurumlarının sırtına bindirilmesine neden oldu.
İncenen bütçe tablolarına göre, 2029 yılına kadar elektrik tüketimine uygulanan akaryakıt vergisi (accijns) 170 milyon euro azaltılırken, doğal gaz ve fuel oil için bu vergi 393 milyon euro artırılacak. Enerji uzmanı Ruben Baetens'in (KU Leuven Enerji ve Toplum Enstitüsü CEO'su) hesaplamalarına göre, ortalama bir Flaman hanesinin yıllık elektrik faturası 34 euro (yüzde 3) düşerken, doğal gaz faturası 75 euro (yüzde 3) artacak. Baetens, bu düzenlemeyi "Zorlu ama bir başlangıç" olarak yorumladı.
Vergi Artışı Sadece Haneleri ve Kamuyu Vuracak
Yapılan düzenlemenin en çok tartışılan yanı, doğal gazdaki akaryakıt vergisi artışının yalnızca "ticari olmayan" tüketimi, yani haneleri ve kamu sektörünü kapsayacak olması. Şirket ve işletmeler bu ek maliyetten muaf tutulurken, söz konusu zam 2026'dan itibaren kademeli olarak devreye girecek ve 2029'da tam kapasiteye ulaşacak.
AB Uyum Sürecinin Bir Parçası
Bu adım, Avrupa Birliği'nin (AB) 2030'dan itibaren fosil yakıtlar için uygulanan Katma Değer Vergisi'ni (KDV) yüzde 21'e çıkarma zorunluluğuna bir hazırlık olarak görülüyor. Belçika, akaryakıt vergisi üzerinden kademeli bir geçiş yaparak 2030'daki potansiyel KDV şokunu dengelemeyi planlıyor. Hükümet kanadında bu strateji "akıllı" olarak değerlendirilirken, 2026-2029 yılları arasında bütçeye yüz milyonlarca euro ek gelir sağlanmış olacak.
Benzin ve Dizele de Zam Geliyor
Bütçe tablolarında dikkat çeken bir diğer artış da benzin ve dizel akaryakıt vergilerinde oldu. Söz konusu vergiler 2027'den itibaren yıllık 50 milyon euro artırılacak. Bu durum, hem ısınma hem de ulaşım için fosil yakıt kullanan haneleri çifte zamma maruz bırakacak. Buna karşılık, elektrikle ısınan ve elektrikli araç kullanan haneler ise genel olarak kazançlı çıkacak.
Bölgesel Etkiler ve Siyasi Tepkiler
Yeni rakamlar siyasi tartışmaları da beraberinde getirdi. Muhalefet, doğal gaz zammının Flaman ve Brüksel bölgelerini, Valonya'dan daha fazla vuracağını öne sürerek Liberal parti MR'yi eleştirdi.
Resmi verilere göre durum şöyle:
- Flaman Bölgesi: 2 milyon 60 bin 632 hanede doğal gaz bağlantısı bulunuyor (Tüm hanelerin yüzde 67'si).
- Valonya: 713 bin 428 hanede doğal gaz bağlantısı var (Tüm hanelerin yüzde 44'ü).
- Brüksel: Yaklaşık 500 bin hanenin yüzde 90'ından fazlası doğal gaz kullanıyor.
Bu veriler, özellikle Brüksel'deki hanelerin zammı en sert şekilde hissedeceğini gösteriyor.
Uzmanlar, bu geçiş döneminin haneler için zorlu olacağını ancak AB mevzuatına uyumun kaçınılmaz olduğunu belirtiyor. Hükümet ise enerji tasarrufu ve yeşil enerji teşvikleriyle oluşan etkiyi dengelemeye çalışacağını ifade ediyor.
Halil Uygun
