Belçika'da 2026 yılı trafik cezalarındaki değişiklikler
2026’da Belçika’da trafik devrimi: “Kirli” araçlar Brüksel’den uzaklaştırılıyor — ceza ve geçiş sistemi hayata geçiyor
Belçika'da 2026 yılı trafik cezalarındaki değişiklikler
2026’da Belçika’da trafik devrimi: “Kirli” araçlar Brüksel’den uzaklaştırılıyor — ceza ve geçiş sistemi hayata geçiyor
LEZ kuralları sıkılaşıyor; seviye altı dizel ve benzinli araçlara yasak, ihlalde 350 € ceza — Hedef: hava kirliliğini azaltmak, halk sağlığını korumak
Belçika’nın başkenti Brüksel ve çevresi için hazırlanan kapsamlı trafik ve çevre reformunda son aşamaya gelindi. Low Emission Zone (LEZ) uygulamasında öngörülen yeni düzenlemelere göre, 1 Ocak 2026 itibarıyla Euro 5 dizel araçlar ve Euro 2 benzinli araçlar — ayrıca Euro 3’ün altında benzinli motosikletler — başkent bölgesine giriş yapamayacak. Yeni düzenleme, hem çevresel hem de sağlık temelli gerekçelerle savunuluyor.
LEZ’de Yeni Dönem: Yasaklar, Uyarılar, Cezalar ve Alternatifler
Takvim ve Uygulama Şekli
- 11 Eylül 2025’te Belgium Constitutional Court (Anayasa Mahkemesi), LEZ uygulamasının ertelenmesini geçersiz saydı; ertelenmiş yasak takvimi iptal edildi. Bu karara göre, LEZ’in sıkılaştırılması planlandığı gibi 2026 yılında yürürlüğe girecek.
- 1 Ocak 2026’dan itibaren: Uygun olmayan araçla giriş yapan sürücülere ilk aşamada uyarı mektubu gönderilecek.
- 1 Nisan 2026 itibarıyla: Aynı aracı yeniden kullanmaları hâlinde 350 euro idari para cezası uygulanacak; ceza, araç plakası için üç ayda bir kesilebildiğinden yılda en fazla 1.400 euro olabilir.
“Yeni Düzenlemeden Kimler Etkilenecek?”
- Diesel araçlar: Euro 5 standardı taşıyan otomobiller, kamyonetler, minibüsler. Bu araçlar 2011–2015 yılları arasında ilk kayıtlı olanları kapsıyor.
- Benzinli araçlar: Euro 2 standardına sahip, 2001 öncesi benzinli otomobiller.
- Motosikletler: Benzinli motosikletlerde Euro 3’ün altında kalanlar yasak kapsamına giriyor.
Alternatif Çözümler & Geçiş Düzenlemeleri
- Uygun olmayan araç sahiplerine yılda en fazla 24 gün için geçerli “günlük geçiş bileti” (day pass) alma hakkı tanınıyor; bilet ücreti 35 euro.
- Yabancı plakalı araçların Brüksel’e giriş öncesi resmi çevrim içi kayıt yaptırması zorunlu hâle geliyor; kayıt yaptırmayanlar 150 euro ceza ile karşılaşacak.
- 31 Aralık 2025’e kadar, eğer sürücü “yeni, LEZ’e uygun araç sipariş ettiğini” belgelendirirse — yeni araç teslim tarihine bakılmaksızın — ilk dönem cezalarından muaf tutulacak.
Neden: Hava Kirliliği, Sağlık ve Kent Yaşam Kalitesi
Hükûmet ve çevre otoriteleri, LEZ’in sıkılaştırılmasını kentin hava kalitesini iyileştirme, halk sağlığını koruma ve özellikle solunum yolu hastalıklarının yaygın olduğu nüfus gruplarını — yaşlılar, çocuklar ve kronik hasta bireyler — koruma amacıyla savunuyor.
Resmî açıklamaya göre, yasak kapsamındaki araçlar Brüksel’de trafiğe çıktığında yayılan zararlı partiküller ve azot oksit (NOₓ) salınımı, başkent genelinde yol ulaşımından kaynaklanan kirleticilerin önemli bir kısmını oluşturuyordu. Yeni kuralların devreye girmesiyle birlikte, hava kirliliğinde anlamlı bir düşüş, dolayısıyla daha sağlıklı bir kent havası hedefleniyor.
Ek olarak, LEZ’in daha eski versiyonlarının da 2018’den bu yana kademeli süreciyle, şehir içinde araç kaynaklı emisyonlarda düşüş gözlemlendiği belirtiliyor.
Toplumsal ve Ekonomik Etkiler: Tartışmalar ve Endişeler
Doğrudan Etkilenecek Sürücüler
- Başkentte yaşayan ya da başkente sık girip çıkan Euro 5 dizel, Euro 2 benzinli ya da standart altı motosiklet kullanıcıları.
- Bu araçları hâlen kullanan, yeni araç almak istemeyen — ya da ekonomik imkânı sınırlı olan — bireyler.
Kentsel Ulaşım ve Alternatif Çözümler
Yetkililer, kişiler yeni bir araç almak yerine — toplu taşıma, araç paylaşımı, bisiklet, elektrikli scooter gibi alternatif ulaşım yöntemlerini tercih etmeleri için teşvik ediyor. Resmî “Bruxell’Air” desteği kapsamında, eski aracı terk edenlere belli bir bütçe desteği sunulacağı duyuruldu.
Ayrıca, LEZ giriş noktalarına yakın Park & Ride (P+R) otoparklar aracılığıyla araç bırakıp toplu taşımaya geçiş yapma seçeneği öneriliyor.
Zorluklar, Tepkiler ve Hukuki Boyut
- Son anda gelen mahkeme kararı ve ertelenmiş uygulamanın yeniden aktif hale getirilmesi — birçok sürücü ve araç sahibi için hazırlıksız yakalanmalarına neden oldu. Bu durum, belgelerin düzenlenmesi, yeni araç bulma, alternatif ulaşım planları gibi hızlı adaptasyon gerektiriyor.
- Bazı kullanıcılar, dijital yeterliliği düşük olabilir: çevrim içi kayıt, gün-geçiş bileti alma, araç uygunluk simülatörü kullanımı gibi prosedürler e-hizmet gerektiriyor. Yetkililer, bu kişilerin dezavantaj yaşamaması için alternatif satış noktaları ve destek sunulması gerektiğini söylüyor.
- Dış plakalı araçlar için yeni kayıt zorunluluğu ve ceza sistemi, kısa süreli ziyaret veya iş amacıyla gelen sürücüler için de dikkate alınması gereken bir yenilik. Bu da hem turistleri hem de uluslararası çalışanları etkileyebilir.
Ne Bekleniyor? Gelecek Adımlar ve Toplumsal Etkiler
- 2026 sonrası dönemde, Brüksel trafiğindeki en kirli araçların büyük kısmının şehir içi trafiğinden kalkması; böylece hava kirliliği ölçütlerinde, özellikle NOₓ, partikül madde ve karbon siyahı (black carbon) oranlarında düşüş.
- Araç filosunun yenilenmesi, toplu taşımaya yönelim ve alternatif ulaşım modellerinin yaygınlaşması bekleniyor. Bu, şehir içi trafik sıkışıklığını azaltabilir, konforlu ve sürdürülebilir ulaşımı teşvik edebilir.
- Ancak kısa vadede, ekonomik zorluk yaşayan sürücüler ya cezalarla karşılaşacak, ya araç değiştirmek zorunda kalacak; bu da toplumsal eşitsizlik ve ulaşım erişimi noktasında tartışmalara neden olabilir.
Özetle
2026, Brüksel ve çevresi için hem çevresel hem de toplumsal açıdan dönüm noktası olması beklenen bir yıl: “LEZ 2.0” ile uyumlu olmayan araçların kent merkezine girişi yasaklanıyor, ihlal edenlere ağır cezalar geliyor. Hedef, hava kalitesini yükseltmek, halk sağlığını korumak ve daha sürdürülebilir bir ulaşım politikası kurmak. Ancak bu dönüşüm, sürücüler, araç sahipleri ve toplu taşımaya geçiş yapacak olanlar için ciddi bir adaptasyon süreci gerektiriyor.
Halil Uygun
